Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Συνομιλία με τον Θεό
Οσίου Εφραίμ του Σύρου
Πόσο εύκολα ο άνθρωπος ξεχνάει ό,τι πιο ωραίο και μεγάλο διαθέτει! Αυτό συμβαίνει με το μεγάλο προνόμιο που λέγεται προσευχή. Ναι, η προσευχή, το κατ’ εξοχήν προνόμιο που «ανωτεροποιεί» τον άνθρωπο, πολύ συχνά παραμελείται. Κάποτε μάλιστα - και αυτό είναι το τραγικό - περιφρονείται και διαβάλλεται. «Είναι ντροπή να προσεύχεσαι», έλεγε ο αρνητής του Θεού, ο Νίτσε. Μπορούμε να φαντασθούμε την τραγικότητα του εκ πεποιθήσεως άθεου που μάχεται την ανυψωτική δύναμη της προσευχής; Διότι η προσευχή δεν είναι μονάχα για τις δύσκολες στιγμές της ζωής. Δεν είναι απλώς το καταφύγιο για τις αναπάντεχες θύελλες και καταιγίδες. Είναι για όλες τις στιγμές της ζωής. Είναι η αναπνοή της ψυχής μας! Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τον Θεό; Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς την προσευχή; Χωρίς την μεταφυσική διάσταση, χωρίς την υϊκή σχέση και εξάρτηση από τον Θεό, δεν είναι ολόκληρος ούτε μπορεί να ολοκληρωθεί. Είναι λειψός, ακρωτηριασμένος. Πάσχει από βαριά πνευματική αναπηρία. Ζει χωρίς ελπίδα.
Ας μην ξεγελιόμαστε. Αν αφαιρέσουμε από τον άνθρωπο την κατακόρυφη διάσταση, του αφαιρούμε και την οριζόντια. Αν του ψαλιδίσουμε τα φτερά της προσευχής, τον καταδικάζουμε να ζει στο χώμα σαν φτωχό οικόσιτο. Στερούμε από τον άνθρωπο τη δυνατότητα να επικοινωνεί με τον Θεό, να Τον λατρεύει και να Τον δοξολογεί με την «εν πνεύματι και αληθεία» προσευχή. Τότε τι του αφήνουμε; Η ψυχή του ανθρώπου στη φυσική κι αδιάφθορη κατάστασή της νιώθει την ανάγκη αυτής της επικοινωνίας με τον Θεό, πιο πολύ και από την ανάγκη της επικοινωνίας με τους συνανθρώπους της. Όπως είναι αφύσικο και αρρωστημένο ο άνθρωπος να κλείνεται στον εαυτό του και να αγνοεί τους γύρω του, δηλαδή να γίνεται εγωπαθής και εγωκεντρικός, το ίδιο και ακόμα χειρότερο είναι να διαγράφει τον Θεό, να Τον αγνοεί και να μην επικοινωνεί μαζί Του. Ο άνθρωπος που ανυψώνεται με την προσευχή στον ουρανό, εξυψώνεται και ως σκεπτόμενη προσωπικότητα. Με το να επικοινωνεί συνειδητά με τον Θεό δεν γίνεται απλώς θρησκευόμενος άνθρωπος, γίνεται ο σωστός και αληθινός άνθρωπος. Εξανθρωπίζεται.
Την μεγάλη αξία της προσευχής υπογραμμίζει και ο ιερός Χρυσόστομος: «Πας προσευχόμενος, τω Θεώ διαλέγεται. Όσον δε έστιν άνθρωπον όντα τω Θεώ λαλείν, αγνοεί μεν ουδείς παραστήσαι δε λόγω την τιμήν ουκ αν τις δυνηθεί ή. Αύτη γαρ η τιμή και την των αγγέλων υπεραίρει μεγαλοπρέπεια». Μας λέει, δηλαδή, ότι ο άνθρωπος που προσεύχεται συνομιλεί με τον Θεό. Πόσο πιο σπουδαίο είναι ο άνθρωπος να συνομιλεί με τον Θεό κανένας δεν το αγνοεί, όπως και κανένας δεν θα μπορούσε να παρουσιάσει με λόγια την τιμή αυτή. Διότι η τιμή αυτή ξεπερνάει και τη μεγαλοπρέπεια των αγγέλων. Και συνεχίζει:
«Το έργο της προσευχής είναι κοινό και για τους αγγέλους και για τους ανθρώπους. Και όσον αφορά την προσευχή δεν υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσά τους. Η προσευχή σε κάνει να ξεχωρίζεις από τα άλογα ζώα και σε ενώνει με τους αγγέλους. Διότι αν εκείνοι που συνομιλούν με σοφούς ανθρώπους, από τη συνεχή ομιλία, σύντομα αρχίζουν να τους μοιάζουν στη φρόνηση, τι πρέπει να πούμε για εκείνους που συνομιλούν και προσεύχονται στον Θεό; Με πόση σοφία, με πόση αρετή και σύνεση και καλοσύνη και σωφροσύνη και επιείκεια τους γεμίζει η προσευχή και η δέηση; Ώστε δεν θα πέσει κανείς έξω αν θα πει πως η προσευχή είναι η αιτία και η αφορμή κάθε αρετής. Και ακόμα, σε μια ψυχή χωρίς προσευχή, καμιά αρετή δεν μπορεί να βλαστήσει».
(Περιοδικό «ΣΩΤΗΡ», Νοεμ. 2021)
Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2021
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Προσευχή Προς Τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό
Οσίου Εφραίμ του Σύρου
Ὁ ἀναμάρτητος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἑκούσια ὑπέμεινες τὸν σταυρικὸ θάνατο γιὰ τὴ σωτηρία μας, γιὰ νὰ σώσεις τὸ γένος μας, ποὺ εἶχε φυλακισθεῖ στὰ κατώτατα της γῆς,
Σὺ ποὺ μὲ τὸ θάνατό Σου ἐπήγασες ζωὴ στὸν κόσμο, καὶ νέκρωσες τὸν θάνατο καὶ σὰν σκηνὴ ξέσκισες καὶ κατέστρεψες τὸ δεσμωτήριο τοῦ Ἅδη,
ἡ βροχὴ τῆς ἀφθαρσίας, ὁ ἀτίμητος μαργαρίτης τῆς θείας ἀστραπῆς, τὸ ζωηφόρο σταφύλι ποὺ ἀποστάζεις τὸ γλυκασμὸ τῆς παγκόσμιας σωτηρίας, τὸ ἀληθινὸ καὶ ἀνέσπερο φῶς,
ὁ Λόγος, ἡ σοφία καὶ ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ἡ λάμψη τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ,
ἀκατάληπτε καὶ ἀνεξερεύνητε Χριστέ,
ὁ μόνος εὔσπλαγχνος καὶ συμπαθής,
δεῖξε καὶ σὲ μένα τὸν ἁμαρτωλὸ τὴν πολλή Σου ἀγαθότητα, καὶ ἀκούοντας τὶς παρακλήσεις μου, δώρησέ μου ὅλα ὅσα σου ζητῶ.
Μὴ μὲ ἀποδοκιμάσεις τὸν ἀδιόρθωτο.
Μὴ μὲ ἀπορρίψεις τὸν ρᾴθυμο καὶ ἀνυπόμονο.
Μὴν πεῖς σὲ μένα τὸν ἄθλιο στὴ Δευτέρα Παρουσία Σου: «Τί ὑπέμεινες γιὰ μένα;» γιατὶ δὲν ὑπέφερα ποτὲ ἔστω καὶ λίγο...
Λυπήσου, Κύριε, λυπήσου, εὔσπλαγχνε, λυπήσου, φιλάνθρωπε, λυπήσου, μόνε ἀγαθέ, καὶ μὴ μὲ κρίνεις ἀνάξιο της ἀγάπης Σου.
Μὴ μὲ ἐλέγξεις ὀργισμένος καὶ μὴ θυμηθεῖς τὶς παλιὲς καὶ τὶς πρόσφατες ἀνομίες μου.
Σὲ Σένα τὸν Κύριο καὶ Θεὸ εἶναι ἡ δικαιοσύνη καὶ σὲ μένα ἡ ντροπή...
Σπλαγχνίσου με καὶ ἐλέησέ με μόνο γιὰ τὴν ἀγαθότητά Σου.
Στήριξε τὴν ψυχή μου Σὺ ποὺ ἀνορθώνεις τοὺς πεσμένους.
Δές, οἱ ἁμαρτίες μου εἶναι μεγάλες καὶ πολλές, καὶ ἡ προσευχή μου εἶναι ἀδύνατη, καὶ ἡ σκληρότητα τῆς καρδιᾶς μου ξήρανε τὰ δάκρυα τῆς μετάνοιας...
Βοήθησέ με, Κύριε, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός Σου καὶ σῶσέ με τὸν ἀσεβῆ χάρη στὴν εὐσπλαγχνία Σου.
Μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Κυρίας Θεοτόκου καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων... Ἀμήν.
Ιούλιος - Αύγουστος 2021
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Το Θείο Δώρο Της Προσευχής
Όλοι οι άγιοι πατέρες της Εκκλησίας ήταν άνθρωποι προσευχής. Πρώτο τους κύριο μέλημα ήταν να επικοινωνούν με το Θεό. Να Τον δοξάζουν, να Τον ευχαριστούν και να ζητούν το έλεός Του για τις ανάγκες τους και τις ανάγκες των άλλων.
Όπως η φύση δεν μπορεί να ζήσει χωρίς νερό, έτσι δεν μπορεί να ζήσει και ο αληθινός Χριστιανός χωρίς προσευχή.
Η προσευχή είναι το οχύρωμα των πιστών. Η προσευχή είναι το ακαταμάχητο όπλο μας. Η προσευχή είναι το καθαρτικό της ψυχής μας. Η προσευχή είναι η απολύτρωση από τα αμαρτήματά μας. Είναι η βάση των αναρίθμητων αγαθών μας. Η προσευχή δεν είναι τίποτε άλλο παρά συνδιάλεξη με το Θεό και ομιλία προς τον Κύριο των όλων. Ποιος είναι ευτυχέστερος άνθρωπος από εκείνον, που αξιώνεται συνεχώς και συνομιλεί με τον Κύριό του; Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας μιλάει για την προσευχή: «Εάν ίδωμεν κάποιον να συνομιλεί με άρχοντα, μας προκαλεί τον θαυμασμό και θεωρούμεν τούτο σπουδαιότατον γεγονός και κατά την διάρκεια της συνομιλίας των κανείς δεν τολμά να τους διακόψει. Πόσον όμως σπουδαιότερο και σημαντικότερο γεγονός είναι δια τον άνθρωπον, όταν δια της προσευχής συνομιλεί με τον Άρχοντα Επουρανίων και Επιγείων! Η προσευχή μας έχει ως βασικό περιεχόμενο την συγχώρησίν των αμαρτημάτων μας και την άφεσιν των παραπτωμάτων μας, την διατήρησην των ήδη χορηγηθέντων «δωρεών», αλλά και εκείνων τα οποία μελλοντικά θα μας δωρηθούν.»
Γι’ αυτό πρέπει να μάθομε να εμμένομε στη ζωή της προσευχής με πίστη, με ελπίδα και με προσδοκία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι «παν δώρημα τέλειον, άνωθεν εστί καταβαίνον εκ του Πατρός των φώτων». Δεν πρέπει να νικώμεθα από τα τεχνάσματα του πονηρού όπως είναι η αμφιβολία, η αναβολή της προσευχής, η κακοκεφιά, η σπατάλη του χρόνου μας σε ανώφελα πράγματα κ.λ.π., αλλά να εμμένομε στην προσευχή, ζητώντας πάντοτε τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος.
Η προσευχή είναι ο ασφαλής τρόπος για να είμαστε πάντοτε στο σωστό δρόμο, για να έχουμε λύση στα καθημερινά μας προβλήματα, για να είμαστε γεμάτοι χαρά και ειρήνη, για να έχουμε φώτιση να ξεχωρίζουμε το σωστό από το λάθος, για να έχουμε εμείς και η οικογένειά μας ζωή με ευλογία και προκοπή.
Πηγή κατήχησης, Λόγος Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου
Μάιος - Ιούνιος 2021
Η Επιμονή Με Την Προσευχή
Μην απογοητεύεσαι, όταν δεν λαμβάνεις αμέσως ότι ζητάς με την προσευχή. Ο Κύριος είπε «κρούετε» (Ματθ. 7:7) για να μας υποδείξει, ότι αν αμέσως δεν ανοίξει την πόρτα, να επιμένουμε. Εις ενίσχυση δε των λόγων του τούτων φέρνει και το παράδειγμα του πατρός λέγοντας: «Μα ποιος από σας είναι δυνατόν, αν του ζητήσει το παιδί του ψωμί, να του δώσει λιθάρι;» (Ματθ. 7:9).
Οι άνθρωποι, όταν επιμένεις, δυσαρεστούνται και σε θεωρούν βαρετό και ενοχλητικό. Ο Θεός όμως ουδέποτε σε βαριέται, αλλά τουναντίον οργίζεται όταν δεν επιμένεις. Στην επιμονή σου πάντοτε ανταποκρίνεται, μερικές φορές μάλιστα όχι αμέσως, για να σε αναγκάσει να επιμένεις κτυπώντας την πόρτα, οπωσδήποτε όμως απαντά λίγο αργότερα. Επίμενε λοιπόν και είναι βέβαιο, ότι θα εισακουσθείς.
Για να σου εξαλείψει μάλιστα κάθε αμφιβολία και να σε διδάξει ότι δεν αρκεί μόνον να προσευχόμαστε, αλλ’ ότι πρέπει να ζητάμε και ωφέλιμα πράγματα κατά την προσευχή, ανέφερε το παραπάνω παράδειγμα του πατέρα. Ώστε αν δεν έλαβες ότι ζήτησες, τούτο προήλθε εκ του ότι δεν ζήτησες άρτο, αλλά πέτρα. Το ότι είσαι υιός, δεν αποτελεί προσόν για να εισακουσθείς, αλλ’ εμπόδιο, διότι αν και έχεις αυτή την ιδιότητα, ζητάς ανώφελα πράγματα.
Μη ζητάς, λοιπόν, τίποτε το κοσμικό και εφήμερο, αλλά μόνον πνευματικά και εξάπαντος θα εισακουσθείς και θα τα λάβεις. Παράδειγμα τούτου είναι ο Σολομώντας που ζήτησε ότι έπρεπε και αμέσως το έλαβε (Γ’ Βασιλ. 3:3)
Εκ τούτου εξάγεται, ότι δύο πράγματα απαιτούνται από τον προσευχόμενο για να εισακουσθεί: πρώτον να επιμένει πολύ στην αίτησή του και δεύτερον να ζητά ότι είναι πρέπον και νόμιμο. Και εσείς, λέγει ο Κύριος, αν και είσθε πατέρες, περιμένετε να σας ζητήσουν τα παιδιά σας, και τότε τους δίδετε, ότι ζητούν, αν τούτο είναι ωφέλιμο σ’ αυτά, αλλιώς να προβάλλετε άρνηση.
Τούτο, λοιπόν, έχοντας υπ’ όψη μην απομακρύνεσαι, έως ότου λάβεις. Μη αποχωρείς, έως ότου ανοίξει η θύρα. Αν με τέτοια απόφαση προσέλθεις και πες: «Αν δεν λάβω, δεν θα φύγω», να είσαι βέβαιος ότι εξάπαντος θα λάβεις, αρκεί αυτά που ζητείς να είναι σύμφωνα προς το θέλημα του Θεού και το δικό σου πνευματικό συμφέρον.
(«Η προσευχή το πανίσχυρον των πιστών όπλον»,
Ιωάν. Χρυσοστόμου, σελ. 38, 39)
Μάρτιος - Απρίλιος 2021
Η ευλογία της προσευχής
Ο πιστός και ευσεβής άνθρωπος χρησιμοποιεί τον λόγο του κατ’ εξοχήν προς δοξολογία και ευχαριστία του Θεού. Από την απλή αναφώνησή του «δόξα τω Θεώ» που κάθε στιγμή, στις χαρές και στις λύπες της ζωής μπορεί να αναφωνήσει, μέχρι και τις τακτικές ώρες της προσευχής, «εν παντί καιρώ και τόπω» ο πιστός μπορεί να λέει: «Ευλόγει η ψυχή μου τον Κύριο και πάντα τα εντός μου το όνομα το άγιον αυτού» (Ψαλμ. 102:1).
Η δοξολογία, ο ύμνος, η αίνεση, η λατρεία, η τιμή, η προσκύνηση, η ευχαριστία, η ευγνωμοσύνη, είναι η αδιάκοπη προσευχή του πιστού Χριστιανού. «Άσω τω Κυρίω εν τη ζωή μου, ψαλώ τω Θεώ μου έως υπάρχω» (Ψαλμ. 103:33). «Αίνει η ψυχή μου τον Κύριον, αινέσω Κύριον εν τη ζωή μου» (Ψαλμ. 145). Η καρδιά του πιστού είναι γεμάτη με ευγνωμοσύνη και θαυμασμό προς τον Κύριο, δι’ αυτό συνέχεια και ακατάπαυστα υμνεί και δοξάζει Αυτόν. «Εξομολογήσομαί σοι Κύριε εν όλη καρδία μου, διηγήσομαι πάντα τα θαυμάσιά σου» (Ψαλμ. 9:2), και «η γλώσσα μου μελετά την δικαιοσύνη σου, όλην την ημέρα τον έπαινόν σου» (Ψαλμ. 34:28).
Τα χείλη του Χριστιανού εξαγνίζονται μέσα στη συνεχή προσευχή. Γι’ αυτό με ευλάβεια παρακαλεί: «Κύριε, τα χείλη μου ανοίξεις και το στόμα μου αναγγελεί την αίνεσίν σου» (Ψαλμ. 50:17). Τα χείλη μου θα υμνούν το όνομα του Θεού και τα ίδια «χείλη μου αγαλλιάσονται και επαινέσουσί σε» (Ψαλμ. 2:6) και «το στόμα θα εξαγγείλει και υμνεί την δικαιοσύνη σου» (Ψαλμ. 10:15).
Η προτροπή του ψαλμωδού «άσατε τω Κυρίω άσμα καινόν» και «άσατε αυτώ, ψάλατε αυτώ» (Ψαλμ. 95:1) γίνεται στα χείλη του πιστού διαρκώς μια αφορμή δοξολογίας ύμνων προς τον Θεόν.
Συγχρόνως όμως οι λόγοι της προσευχής των Χριστιανών γίνονται και λόγοι δεήσεως, ικεσίας, παρακλήσεως, εξομολογήσεως προς τον Ουράνιο Πατέρα. Στις κρίσιμες ώρες των θλίψεων και των πειρασμών ο πιστός ομολογεί: «Ψυχή μου προς τον Κύριον εκέκραξα» (Ψαλμ. 104:1), «εκ βαθέων εκέκραξά σοι Κύριε, Κύριε εισάκουσον της ψυχής μου» (Ψαλμ. 3:5). «Φωνή μου προς Κύριον εκέκραξα, φωνή μου προς Κύριον εδεήθην» (Ψαλμ. 129:1).
(Γεωργίου Κωστάκη, «Λόγος», σελ. 114-116)