Ιούλιος - Αύγουστος 2022
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Οι Πατέρες της Εκκλησίας Για Την Ευχή
Ο Ησύχιος για την προσευχή γράφει τα εξής: «Καθώς είναι αδύνατο να ζήσει κανείς χωρίς ψωμί και νερό, έτσι είναι αδύνατον χωρίς την προσευχή του νου και την καθαρότητα της καρδιάς να νιώσει η ψυχή κάτι το πνευματικό ή να πράξει κάτι που ν’ αρέσει στο Θεό».
Ο Ησαΐας ο Πρεσβύτερος συμπληρώνει: «Καθώς είναι αδύνατον άνθρωπος που περπατάει στη γη να μην αναπνέει τον αέρα τούτο, έτσι είναι αδύνατον να καθαρίζουμε την καρδιά μας από τους εμπαθείς λογισμούς και να διώξουμε απ’ αυτήν τους νοητούς εχθρούς δαίμονες, χωρίς την συχνή επίκληση του Κυρίου Ιησού! Εκείνος που δεν έχει ευχή καθαρή από πονηρούς λογισμούς, αυτός δεν έχει τα απαιτούμενα όπλα για να μαστιγώνει με την ευχή και να καταφλέγει τους δαίμονες. Μεγάλο όντως αγαθό, δοκιμασμένο με την πείρα, παραλάβαμε από τους Πατέρες, την συνεχή επίκληση του Κυρίου Ιησού κατά των δαιμόνων, με την οποία και μόνον όποιος θέλει, μπορεί να καθαρίσει την καρδιά του! Και η Αγία Γραφή, επιβεβαιώνει: «Ισραηλίτες ετοιμάζεστε να επικαλείστε το Όνομα του Κυρίου του Θεού» και «χωρίς Εμένα τίποτα δεν μπορείτε» και «ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ ούτος φέρει καρπόν πολύν». Μεγάλο, λοιπόν, αγαθόν είναι η ευχή, διότι καθαρίζει την καρδιά, μέσω της οποίας ο Θεός φανερώνεται στους πιστούς».
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης μας δίνει τις πιο κάτω συμβουλές για την ευχή: «Από τους Πατέρες, άλλοι μεν ορίζουν να λέμε την ευχή, δηλαδή «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ Θεού ελέησόν με» που είναι το ευκολότερο. Πρέπει όμως να ξέρουμε ότι κανένας δεν μπορεί να πει Κύριον τον Ιησούν, αν δεν έχει μέσα του το Άγιον Πνεύμα! Και πάλιν οι Πατέρες διδάσκουν να λέγεται η ευχή με το στόμα ή με τον νουν. Εγώ, λέει ο Άγιος, συνιστώ και με τα δύο, δηλαδή και με το στόμα και με τον νου. Και τούτο να γίνεται μέχρις ότου, με την ενίσχυση του Αγίου Πνεύματος, ο νους να μπορεί συνέχεια να εύχεται».
(«Αδιαλείπτως προσεύχεσθε», Αγιορείτου Μοναχού, σελ. 45, 46)
Μάϊος - Ιούνιος 2022
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Προσευχή προς τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν
Οσίου Εφραίμ του Σύρου
Ὁ ἀναμάρτητος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἑκούσια ὑπέμεινες τὸν σταυρικὸ θάνατο γιὰ τὴ σωτηρία μας, γιὰ νὰ σώσεις τὸ γένος μας, ποὺ εἶχε φυλακισθεῖ στὰ κατώτατά της γῆς,
Σὺ ποὺ μὲ τὸ θάνατό Σου ἐπήγασες ζωὴ στὸν κόσμο, καὶ νέκρωσες τὸν θάνατο καὶ σὰν σκηνὴ ξέσκισες καὶ κατέστρεψες τὸ δεσμωτήριο τοῦ Ἅδη, ἡ βροχὴ τῆς ἀφθαρσίας, ὁ ἀτίμητος μαργαρίτης τῆς θείας ἀστραπῆς, τὸ ζωηφόρο σταφύλι ποὺ ἀποστάζεις τὸ γλυκασμὸ τῆς παγκόσμιας σωτηρίας, τὸ ἀληθινὸ καὶ ἀνέσπερο φῶς, ὁ Λόγος, ἡ σοφία καὶ ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ Πατέρα, ἡ λάμψη τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ, ἀκατάληπτε καὶ ἀνεξερεύνητε Χριστέ, ὁ μόνος εὔσπλαγχνος καὶ συμπαθής, δεῖξε καὶ σὲ μένα τὸν ἁμαρτωλὸ τὴν πολλή Σου ἀγαθότητα, καὶ ἀκούοντας τὶς παρακλήσεις μου, δώρησέ μου ὅλα ὅσα σου ζητῶ.
Μὴ μὲ ἀποδοκιμάσεις τὸν ἀδιόρθωτο. Μὴ μὲ ἀπορρίψεις τὸν ρᾴθυμο καὶ ἀνυπόμονο. Μὴν πεῖς σὲ μένα τὸν ἄθλιο στὴ Δευτέρα Παρουσία Σου: «Τί ὑπέμεινες γιὰ μένα;» γιατὶ δὲν ὑπέφερα ποτὲ ἔστω καὶ λίγο... Λυπήσου, Κύριε, λυπήσου, εὔσπλαγχνε, λυπήσου, φιλάνθρωπε, λυπήσου, μόνε ἀγαθέ, καὶ μὴ μὲ κρίνεις ἀνάξιό της ἀγάπης Σου.
Μὴ μὲ ἐλέγξεις ὀργισμένος καὶ μὴ θυμηθεῖς τὶς παλιὲς καὶ τὶς πρόσφατες ἀνομίες μου. Σὲ Σένα τὸν Κύριο καὶ Θεὸ εἶναι ἡ δικαιοσύνη καὶ σὲ μένα ἡ ντροπή...
Σπλαγχνίσου με καὶ ἐλέησέ με μόνο γιὰ τὴν ἀγαθότητά Σου. Στήριξε τὴν ψυχή μου Σὺ ποὺ ἀνορθώνεις τοὺς πεσμένους. Δές, οἱ ἁμαρτίες μου εἶναι μεγάλες καὶ πολλές, καὶ ἡ προσευχή μου εἶναι ἀδύνατη, καὶ ἡ σκληρότητα τῆς καρδιᾶς μου ξήρανε τὰ δάκρυα τῆς μετάνοιας...
Βοήθησέ με, Κύριε, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός Σου καὶ σῶσέ με τὸν ἀσεβῆ χάρη στὴν εὐσπλαγχνία Σου. Μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Κυρίας Θεοτόκου καὶ ὅλων τῶν Ἁγίων... Ἀμήν.
Φεβρουάριος - Μάρτιος 2022
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Η προσευχή λύνει τα προβλήματα
Ο Θεός είναι το μόνο πρόσωπο που ελεύθερα και σε οποιαδήποτε στιγμή μπορούμε να Του μιλήσουμε και να μοιραστούμε μαζί Του τα προβλήματά μας, τις δυσκολίες και τις ανάγκες μας. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μην μας καταλάβει. Πάντοτε πρόθυμα και με αγάπη μας δέχεται και μας ακούει με προσοχή. Ο Κύριος ευχαριστιέται πάρα πολύ όταν πηγαίνουμε κοντά Του και προσευχόμαστε σ’ Αυτόν. Πολλά μέρη της Αγίας Γραφής μας τονίζουν τη σπουδαιότητα της επικοινωνίας μαζί Του, για όλα τα θέματα που μας απασχολούν. Σε ορισμένα μάλιστα μέρη, επίμονα μας τονίζει και μάλιστα σε τόνο διαταγής, ότι πρέπει πάντοτε να προσευχόμαστε. Έτσι, ο πρώτος λόγος που προσευχόμαστε, είναι γιατί ο Κύριος μας το ζητάει. Όταν ο Κύριος μας λέγει ότι η προσευχή είναι απαραίτητη για τη ζωή μας, πρέπει να το δεχόμαστε, να υποτασσόμαστε και να το βάζουμε σε καθημερινή πρακτική εφαρμογή.
Στην παραβολή που είπε ο Κύριος για τον άδικο κριτή και τη χήρα (Λουκ. 18:1-8), με πολλή έμφαση από την αρχή ακόμη της παραβολής, τονίζει την ανάγκη που έχουμε για προσευχή. Στο χωρίο 1 λέει: «τους είπε και παραβολή για να τους διδάξει ότι πρέπει πάντοτε να προσεύχονται και να μην αποκάμνουν». Όσοι από εμάς αγαπάμε τον Κύριο, πρέπει να δεχθούμε τα λόγια αυτά του Κυρίου κατ’ απόλυτο τρόπο. Ο Κύριος μας καλεί πάντοτε να προσευχόμαστε και να μην αποκάμνουμε. Σε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας, ο νους μας και η καρδιά μας να είναι στον Κύριο. Στην κατάταξη των αξιών και προτεραιοτήτων στη ζωή μας πρέπει να βάλουμε πρώτα την επικοινωνία μας με τον Κύριο. Μόνον έτσι θα στρέψουμε την προσοχή Του στα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Έτσι και μόνον έτσι εκφράζουμε την αγάπη μας σ’ Αυτόν. Και σ’ αυτό, πολύ βοηθάει η μονολόγιστη ευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».
Στον Κύριο θα αναπαυθούμε και θα ξεκουραστούμε. Αυτόν και μόνον Αυτόν έχουμε ανάγκη. Στη θερμή επικοινωνία μαζί Του παίρνουμε τη δύναμη που χρειαζόμαστε για μια ζωή, ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε για μια ζωή, την αμαρτία, τον κόσμο της αμαρτίας και τον «πονηρό». Η προσευχή είναι το βαθύτερο, ανώτερο, πλατύτερο και ουσιαστικότερο βίωμα της πνευματικής μας ζωής. Η προσευχή σαν πηγή ζωής, δύναμης και χαράς, κυριαρχούσε πάντοτε στη ζωή των Αγίων. Ο Απ. Παύλος, αναγνωρίζοντας τη μεγάλη ευλογία της προσευχής, γράφει: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Α΄ Θεσ. 5:17). Επομένως, όχι μόνο πρέπει πάντοτε να προσευχόμαστε, αλλά να προσευχόμαστε συνέχεια, ασταμάτητα, «αδιαλείπτως». Το Πνεύμα μας, ο νους μας και η καρδιά μας να είναι στον Κύριο. Μέσα σε τόσες σπουδαίες και αναγκαίες δουλειές μας, να βάλουμε πρώτη την προσευχή. Είτε είμαστε μόνοι μας, είτε στην Εκκλησία ή στο λεωφορείο, στον δρόμο, στη δουλειά μας, πάντοτε και συνέχεια να βρίσκουμε χρόνο να ευχαριστούμε, να δοξάζουμε τον Θεό, να Του εκφράζουμε την αγάπη μας και να Του ζητάμε αυτά που έχουμε ανάγκη. Η προσευχή να διαπεράσει τα βάθη του «είναι» μας. Αυτή εξ άλλου ήταν και είναι η πρακτική των αμέτρητων Αγίων, που αφιέρωσαν την ζωή τους σε βαθιά προσευχή πίστης και αφιέρωσης στον Κύριο. Έχουμε την ευλογία να έχουμε γνωρίσει από κοντά σύγχρονους Αγίους, που το κύριο χαρακτηριστικό της βιωτής τους ήταν η προσευχή, όπως οι Άγιοι Παΐσιος, Πορφύριος, Ιάκωβος Τσαλίκης, Σωφρόνιος του Έσσεξ και τόσοι άλλοι.
Η ζωντανή επαφή και επικοινωνία με τον Κύριο είναι η μόνο εγγύηση για μια ανώτατη ζωή εσωτερικής γαλήνης και ηρεμίας, που τόσο πολύ έχουμε ανάγκη στη σύγχρονη αυτή ζωή του άγχους και της κατάθλιψης. Στην πολλή προσευχή θα κατανοήσουμε τον εαυτό μας, τον κόσμο και τον Θεό. Στην πολλή προσευχή θα μάθουμε να ζούμε σωστά. Και στην προσευχή θα πάρουμε από τον Κύριο τις λύσεις για τα προβλήματά μας, την ικανοποίηση των αναγκών μας, την απελευθέρωση από τις παγίδες του σατανά. Και τη θεραπεία από τις ψυχικές και σωματικές ασθένειες.
Μιχάλης Κανταρτζής
Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2022
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Νιώθω Τον Θεό Κοντά Μου
(Διασκευή από το περιοδικό Ζωή)
Πόσο Σήμερα επισκεπτόμαστε το Αντιλεπρικό Σταθμό Αγίας Βαρβάρας. Σε κάποιο μικρό σπιτάκι συναντούμε τον κ. Γεωργίου. Έχει κάμει 7-8 σοβαρές εγχειρήσεις. Πολλές φορές είχε φτάσει στο χείλος του θανάτου, αλλά θαυματουργικά είχε γλιτώσει. Πριν ένα χρόνο έκανε για δεύτερη φορά εγχείρηση στομάχου με τοπική νάρκωση, γιατί ο εξαντλημένος ο οργανισμός του δεν θ’ άντεχε καθολική νάρκωση.
Επειδή το ένα του μάτι παρουσίασε επικίνδυνη βλάβη, αφαιρέθηκε τελείως και δυστυχώς επηρεάστηκε και το άλλο, μ’ αποτέλεσμα να βλέπει πολύ αμυδρά.
Ο ηρωικός αυτός άνθρωπος ζει ήρεμα, καρτερικά το δράμα του και διηγείται τα θαυμάσια που έκαμε ο Θεός στη ζωή του. Άρρωστοι, γιατροί, νοσοκόμες μιλούν για την ηρωική καρτερία του, την εξαίρετη υπομονή του. Αντιμετωπίζει χριστιανικά τα πολλά σωματικά του βάσανα. Ακούστε τι λέει ένας λεπρός, τυφλός, με πόνους σ’ όλο το κορμί του:
«Εγώ, παιδιά μου, είμαι ένας αμαρτωλός. Μπορώ όμως να σας βεβαιώσω κάτι. Από τότε που γνώρισα εδώ μέσα το Χριστό, από τότε που εξομολογήθηκα και κοινώνησα των αχράντων Μυστηρίων, η ζωή μου έγινε μια σειρά από θαύματα. Είδα μυστηρίως, ότι στη ζωή μου έγιναν μια σειρά από θαύματα. Είδα το θάνατο πολλές φορές να με πλησιάζει, αλλά δεν φοβήθηκα καθόλου. Και όταν τελευταία μου είπαν ότι θα χάσω και το άλλο μάτι μου, είπα μέσα μου «ας γίνει το θέλημα του Κυρίου, του Χριστού μου». Εγώ νιώθω το Θεό κοντά μου, δίπλα μου. Αυτός μου χαρίζει δύναμη, χαρά, αισιοδοξία. Δοξολογώ μέρα νύχτα το Θεό για τα πολλά Του δώρα».
Ποιος τα λέγει αυτά; Ένας λεπρός, ένας τυφλός, ένας πολυπονεμένος άνθρωπος. Ποιο το μυστικό της ψυχραιμίας του; Η χριστιανική πίστη, η θεία κοινωνία, η συνομιλία του με το Χριστό!
(«Σ’ ευχαριστώ για τον πόνο», Θεόδωρος Κ. Βγόντζας, σελ. 120-121)
Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021
OΛA ΔYNATA ME THN ΠPOΣEYXH
Συνομιλία με τον Θεό
Οσίου Εφραίμ του Σύρου
Πόσο εύκολα ο άνθρωπος ξεχνάει ό,τι πιο ωραίο και μεγάλο διαθέτει! Αυτό συμβαίνει με το μεγάλο προνόμιο που λέγεται προσευχή. Ναι, η προσευχή, το κατ’ εξοχήν προνόμιο που «ανωτεροποιεί» τον άνθρωπο, πολύ συχνά παραμελείται. Κάποτε μάλιστα - και αυτό είναι το τραγικό - περιφρονείται και διαβάλλεται. «Είναι ντροπή να προσεύχεσαι», έλεγε ο αρνητής του Θεού, ο Νίτσε. Μπορούμε να φαντασθούμε την τραγικότητα του εκ πεποιθήσεως άθεου που μάχεται την ανυψωτική δύναμη της προσευχής; Διότι η προσευχή δεν είναι μονάχα για τις δύσκολες στιγμές της ζωής. Δεν είναι απλώς το καταφύγιο για τις αναπάντεχες θύελλες και καταιγίδες. Είναι για όλες τις στιγμές της ζωής. Είναι η αναπνοή της ψυχής μας! Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τον Θεό; Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς την προσευχή; Χωρίς την μεταφυσική διάσταση, χωρίς την υϊκή σχέση και εξάρτηση από τον Θεό, δεν είναι ολόκληρος ούτε μπορεί να ολοκληρωθεί. Είναι λειψός, ακρωτηριασμένος. Πάσχει από βαριά πνευματική αναπηρία. Ζει χωρίς ελπίδα.
Ας μην ξεγελιόμαστε. Αν αφαιρέσουμε από τον άνθρωπο την κατακόρυφη διάσταση, του αφαιρούμε και την οριζόντια. Αν του ψαλιδίσουμε τα φτερά της προσευχής, τον καταδικάζουμε να ζει στο χώμα σαν φτωχό οικόσιτο. Στερούμε από τον άνθρωπο τη δυνατότητα να επικοινωνεί με τον Θεό, να Τον λατρεύει και να Τον δοξολογεί με την «εν πνεύματι και αληθεία» προσευχή. Τότε τι του αφήνουμε; Η ψυχή του ανθρώπου στη φυσική κι αδιάφθορη κατάστασή της νιώθει την ανάγκη αυτής της επικοινωνίας με τον Θεό, πιο πολύ και από την ανάγκη της επικοινωνίας με τους συνανθρώπους της. Όπως είναι αφύσικο και αρρωστημένο ο άνθρωπος να κλείνεται στον εαυτό του και να αγνοεί τους γύρω του, δηλαδή να γίνεται εγωπαθής και εγωκεντρικός, το ίδιο και ακόμα χειρότερο είναι να διαγράφει τον Θεό, να Τον αγνοεί και να μην επικοινωνεί μαζί Του. Ο άνθρωπος που ανυψώνεται με την προσευχή στον ουρανό, εξυψώνεται και ως σκεπτόμενη προσωπικότητα. Με το να επικοινωνεί συνειδητά με τον Θεό δεν γίνεται απλώς θρησκευόμενος άνθρωπος, γίνεται ο σωστός και αληθινός άνθρωπος. Εξανθρωπίζεται.
Την μεγάλη αξία της προσευχής υπογραμμίζει και ο ιερός Χρυσόστομος: «Πας προσευχόμενος, τω Θεώ διαλέγεται. Όσον δε έστιν άνθρωπον όντα τω Θεώ λαλείν, αγνοεί μεν ουδείς παραστήσαι δε λόγω την τιμήν ουκ αν τις δυνηθεί ή. Αύτη γαρ η τιμή και την των αγγέλων υπεραίρει μεγαλοπρέπεια». Μας λέει, δηλαδή, ότι ο άνθρωπος που προσεύχεται συνομιλεί με τον Θεό. Πόσο πιο σπουδαίο είναι ο άνθρωπος να συνομιλεί με τον Θεό κανένας δεν το αγνοεί, όπως και κανένας δεν θα μπορούσε να παρουσιάσει με λόγια την τιμή αυτή. Διότι η τιμή αυτή ξεπερνάει και τη μεγαλοπρέπεια των αγγέλων. Και συνεχίζει:
«Το έργο της προσευχής είναι κοινό και για τους αγγέλους και για τους ανθρώπους. Και όσον αφορά την προσευχή δεν υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσά τους. Η προσευχή σε κάνει να ξεχωρίζεις από τα άλογα ζώα και σε ενώνει με τους αγγέλους. Διότι αν εκείνοι που συνομιλούν με σοφούς ανθρώπους, από τη συνεχή ομιλία, σύντομα αρχίζουν να τους μοιάζουν στη φρόνηση, τι πρέπει να πούμε για εκείνους που συνομιλούν και προσεύχονται στον Θεό; Με πόση σοφία, με πόση αρετή και σύνεση και καλοσύνη και σωφροσύνη και επιείκεια τους γεμίζει η προσευχή και η δέηση; Ώστε δεν θα πέσει κανείς έξω αν θα πει πως η προσευχή είναι η αιτία και η αφορμή κάθε αρετής. Και ακόμα, σε μια ψυχή χωρίς προσευχή, καμιά αρετή δεν μπορεί να βλαστήσει».
(Περιοδικό «ΣΩΤΗΡ», Νοεμ. 2021)