Χριστούγεννα

Καινούργια Ζωή Στον Άνθρωπο

Το μήνυμα των Αγγέλων μέσα στους αιώνες βροντοφωνάζει ότι ο Ιησούς Χριστός ήρθε για να έχουμε μια καινούργια ζωή και μια μόνιμη χαρά: «Σας φέρνω ένα χαρμόσυνο άγγελμα, που θα γεμίσει με χαρά μεγάλη όλο τον κόσμο: Σήμερα, στην πόλη του Δαβίδ γεννήθηκε για χάρη σας σωτήρας κι αυτός είναι ο Χριστός, ο Κύριος» (Λουκ. 2:10,11).

Η χαρά που έρχεται στη ζωή μας είναι το αποτέλεσμα του τέλειου καθαρισμού που κάνει ο Θεάνθρωπος. Είναι η υπέροχη εσωτερική, βαθιά και μόνιμη απελευθέρωση από την κατάρα των συνειδητών αμαρτιών που χρόνια μας βαραίνουν. Ο άνθρωπος, πιστεύοντας συνειδητά στον Ιησού Χριστό, ως Σωτήρα και Κύριο στη ζωή του, αρχίζει μια νέα θαυμαστή ζωή. Γίνεται ένα καινούργιο δημιούργημα (Β’ Κορινθ. 5:17).

Ο Ιησούς Χριστός είναι στην ιστορία της ανθρωπότητας η μοναδική προσωπικότητα που επισκίασε κάθε ανθρώπινο επίτευγμα. Ο Ιησούς Χριστός παρουσιάζει τη ζωή στην τέλεια πληρότητά της. Το μεγαλείο Του φαίνεται στην τεράστια πρακτική βοήθεια που πρόσφερε και προσφέρει στον άνθρωπο. Η γέννησή Του, η ζωή Του, το κήρυγμά Του, τα θαύματά Του, η σταύρωσή Του, η ανάστασή Του, η ανάληψή Του και η θέση Του στα δεξιά του Πατέρα Θεού, έναν και μοναδικό σκοπό έχουν για μας: Την τέλεια ελευθερία και σωτηρία μας, την απόκτηση μίας καινούργιας ζωής στο σώμα της Εκκλησίας.

Η ριζική αλλαγή που κάνει ο Ιησούς Χριστός στη ζωή του μετανοημένου ανθρώπου έχει τεράστια επίδραση επίσης στην οικογενειακή ζωή. Ο άνωθεν γεννημένος άνθρωπος (Ιωάν. 3:3), ζώντας την υπέροχη αυτή πραγματικότητα, δημιουργεί μια καινούργια οικογενειακή ζωή.

Ο Ιησούς Χριστός, στη νέα αυτή ζωή, τον δυναμώνει και τον οδηγεί να φέρεται με αγάπη και καλοσύνη. Στο παρελθόν φρόντιζε πρώτα τον εαυτό του και μετά τους άλλους. Τώρα φροντίζει πρώτα τους άλλους και μετά τον εαυτό του. Βγήκε από το σκοτάδι και μπήκε στο φως. Έτσι, με το παράδειγμά του οδηγεί και τα άλλα μέλη της οικογενείας του στην υπέροχη ζωή του Χριστού. Το σπίτι του γίνεται, κάθε μέρα και πιο πολύ, παράδεισος.

Τα καλά νέα που η στρατιά των αγγέλων έφερε στη γη ήταν: «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία» (Λουκάς 2:14). Η υπέροχη ζωή του Χριστού δημιουργεί καλές σκέψεις για τους ανθρώπους. Ο άνθρωπος, τον οποίον ο Θεός έκανε καινούργιο, επιθυμεί να ζει για το καλό της κοινωνίας. Με τα καλά του έργα και την κοινωφελή του συμπεριφορά γίνεται φως που φωτίζει και αλάτι που συντηρεί και νοστιμίζει την άνοστη κοινωνία μας.

Ο «άνωθεν γεννημένος άνθρωπος», σύμφωνα με το παράδειγμα του Ιησού Χριστού, προσφέρεται να υπηρετήσει το συνάνθρωπό του (Μάρκος 10:45). Δεν ζει για να υπηρετηθεί, αλλά για να υπηρετήσει. Έτσι, γίνεται ένα χαμόγελο στη σκληρή και απάνθρωπη κοινωνία μας και νιώθει μεγάλη χαρά και ικανοποίηση.

Ο καινούργιος ευτυχισμένος άνθρωπος, τόσο ως άτομο όσο και ως μέλος της οικογένειας και της κοινωνίας, είναι το χαμόγελο της καταθλιπτικής και αγχώδους ζωής. Ζώντας καθημερινά με το Θεό, προσφέροντας, υπηρετώντας, ξοδεύοντας χρόνο, κόπο και αγαθά, φέρνει τον ουρανό στη γη. Με τη συμπεριφορά του αυτή «ξαναγεννά» τον Ιησού Χριστό μέσα στη «φάτνη» κάποιας ταπεινής, περιφρονημένης καρδιάς.

Ο άνθρωπος μέσα στον οποίο γεννήθηκε ο Χριστός, ο ασήμαντος για τους πολλούς, είναι «ο μαέστρος της χορωδίας των αγγέλων». Είναι μαέστρος και βιρτουόζος μαζί. Ξέρει να διευθύνει και να κατευθύνει πολύ καλά, αλλά παράλληλα να παίζει και τον πρώτο ρόλο στο αγαθό, σαν το πρώτο βιολί.

Η παρουσία του στην σκληρή αυτή και απάνθρωπη κοινωνία φέρνει το χαμόγελο, γιατί αυτός ο ίδιος είναι το χαμόγελο. Το χαμόγελο του Ιησού Χριστού.

Το χρέος της μνήμης του πολέμου του 1940

Δεν υπάρχει πνεύμα χωρίς μνήμη και χωρίς πιστότητα. Δεν υπάρχει ανθρώπινη αρετή χωρίς πιστότητα και συνέχεια. Τι θα ήταν η αγάπη μιας ημέρας, η τιμιότητα μιας ημέρας, η φιλοπατρία μιας ημέρας; Τίποτε! Έχουμε χρέος να θυμόμαστε. Η λήθη, η απομάκρυνση, η αδιαφορία, δυστυχώς, είναι οι συνηθισμένοι καρποί της εποχής μας.

Έχουμε χρέος να θυμόμαστε γεγονότα, πρόσωπα που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν, ώστε να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας και πάλι και να διδαχτούμε μέσα από το έργο τους. Να τιμάμε την 28η Οκτωβρίου και να σκεφτόμαστε όλα τα γεγονότα που προηγήθηκαν και αυτά που ακολούθησαν, μέχρι η πατρίδα μας να φτάσει στην απελευθέρωση.

Με την τιμή που δίνουμε στη γιορτή της 28ης Οκτωβρίου, εξακολουθούμε να πιστεύουμε στα ιδανικά εκείνα που ενέπνεαν τους προγόνους μας: την αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία.

Εκείνο το πρωί της 28ης Οκτωβρίου που ζήτησαν οι Ιταλοί από τον τότε Πρωθυπουργό της Ελλάδος Ιωάννη Μεταξά να τους επιτρέψει να εισέλθει ο στρατός τους στην Ελλάδα, η κατάσταση άρχισε να παίρνει άλλη τροπή. Ο Ιωάννης Μεταξάς απάντησε αδίστακτα «ΟΧΙ». Αυτό το ίδιο, που απέδειξε με θυσίες και ολόκληρος ο ελληνικός λαός.

Παρόλη την πολλαπλάσια δύναμη των Ιταλών, ο πόλεμος αυτός ήταν ένας θρίαμβος για τους Έλληνες. Πολύ σύντομα απώθησαν τις μονάδες του ιταλικού στρατού και ελευθέρωσαν τη μία μετά την άλλη τις πόλεις της Β. Ηπείρου. Οι άθλοι, τα κατορθώματα και οι λαμπρές νίκες εκφράζουν τη βαθύτατη συναίσθηση του ανώτερου σκοπού των Ελλήνων, που ενδυναμώνονται με την ευλογία της Παναγίας.

«Ο ελληνικός στρατός έβλεπε τις νύχτες μία γυναικεία μορφή να προβαδίζει. Την αναγνώριζε, την ήξερε από πάντα. Ήταν η Μάνα η Μεγαλόψυχη στον πόνο και στη δόξα, η λαβωμένη της Τήνου, η «Υπέρμαχος Στρατηγός» γράφει ο μεγάλος και αξέχαστος Άγγελος Τερζάκης.

Ο αντίλαλος της νίκης ήταν παγκόσμιος. Θα τους πετάγαμε στη θάλασσα, αν δεν μας χτυπούσαν οι Γερμανοί. Όμως οι Έλληνες φαντάροι αντιμετώπισαν με το ίδιο θάρρος και την ίδια γενναιότητα και τους νέους εισβολείς. Επάνω στο ηρώο του Ιστίμπεη είναι χαραγμένα τούτα τα λόγια: «Εδώ η υπεροψία του δυνατού εκάμφθη προ της δυνάμεως του δικαίου, τον Απρίλιο 1941».

Ο Χίτλερ εξέδωσε ειδικό ανακοινωθέν, που, αναγνωρίζοντας τον ελληνικό στρατό ως τον καλύτερο του κόσμου, έλεγε: «Είμαι υποχρεωμένος απέναντι της ιστορίας να διαπιστώσω ότι εξ’ όλων των στρατών που πολέμησαν τον γερμανικό στρατό, ο ελληνικός είναι ο καλύτερος όλων!».

Όλοι οι τότε μεγάλοι σύμμαχοί μας, Άγγλοι, Ρώσοι, Αμερικανοί, εγκωμίασαν τον ηρωικό αγώνα του στρατού μας, παρότι στην εξέλιξη δεν τήρησαν όλα όσα μας υποσχέθηκαν.

Εμείς παρά τα δεινά του πολέμου και την αγνωμοσύνη των συμμάχων, καταφέραμε να βγούμε από τη δίνη που μας δημιούργησαν και σήμερα με το μέτωπο ψηλά, με εθνική υπερηφάνεια και ομοψυχία, ατενίζουμε ελπιδοφόρα το μέλλον.

Ο Θεός είναι μαζί σου

Ο Θεός ενδιαφέρεται άμεσα για την πρόοδο του ανθρώπου, όχι μόνον στον πνευματικό τομέα, αλλά και σε οτιδήποτε αφορά την προσωπική του επιτυχία. Ο Θεός δεν θέλει ο άνθρωπος να ζει στερημένη, «κακομοίρικη» και άθλια ζωή.

Η Αγία Γραφή επιβεβαιώνει την αγάπη του Θεού με τα παρακάτω λόγια. «Μακάριος ο άνθρωπος που σέβεται τον Κύριο, που βρίσκει ευχαρίστηση στις εντολές του! Πάνω στη γη θα ’ναι ισχυροί οι απόγονοί του· των τίμιων η γενιά θα ευλογηθεί. Πολλά αγαθά και πλούτη θα ’χει το σπιτικό του και πάντα θα τον αποδέχεται ο Θεός» (Ψαλμός 111:2,3). Η επιθυμία του Θεού ήταν, είναι και θα είναι να χορταίνει τον άνθρωπο με αγαθά, να τον ελευθερώνει από τις δύσκολες στιγμές, να φροντίζει τις ανάγκες του και να ικανοποιεί τις επιθυμίες του, που είναι σύμφωνες με το θέλημα του Θεού. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση ο άνθρωπος να πλησιάσει ταπεινά τον Θεό, να Του ζητήσει τη βοήθειά Του και ο Θεός να μην του τη δώσει.

Τα πιο ευχάριστα επίσης και ενθαρρυντικά νέα είναι, ότι δεν υπάρχει δύναμη που να μπορεί να αντισταθεί στον Θεό. Είναι αδύνατον να ζει ο άνθρωπος με εμπιστοσύνη και αγάπη στον Θεό και ο Θεός να αφήσει τον άνθρωπο αυτό να υποφέρει στα χέρια κακών ανθρώπων. Όσο κακοί και να είναι οι άνθρωποι, δεν μπορούν να τα βάλουν με τον Παντοδύναμο Θεό. Διαβάζουμε στην επιστολή προς Ρωμαίους (8:31,32): «Εάν ο Θεός είναι με το μέρος μας, ποιος μπορεί να είναι εναντίον μας; Εκείνος που δεν λυπήθηκε το δικό του Γιό, αλλά τον παρέδωσε στο θάνατο χάριν όλων μας, πώς μαζί μ’ Αυτόν δεν θα μας χαρίσει τα πάντα;». Ας λογικευτούμε λοιπόν. Αν ο Θεός δεν λογάριασε το μονάκριβο παιδί Του και επέτρεψε να σταυρωθεί για μας, θα λογαριάσει τι θα Του στοιχίσει να φροντίσει τις καθημερινές μας ανάγκες; Ύστερα, αν ο Θεός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τους κακούς και τις κακές καταστάσεις, τότε ποιος θα τα αντιμετωπίσει;

Ο Θεός όχι μόνο μπορεί να αντιμετωπίσει και να νικήσει κάθε κακό, αλλά, το τονίζουμε, είναι και ο Μόνος που μπορεί να μας χαρίσει οτιδήποτε έχουμε ανάγκη. Ακόμα και στην περίπτωση που θα χάσουμε κάτι το υλικό, επειδή πιστεύουμε στον Θεό, ο Ιησούς Χριστός μας βεβαιώνει ότι «ο Κύριος θα μας δώσει υλικά αγαθά εδώ κάτω στη γη εκατό φορές περισσότερα» (Ματθ. 10:3).

Σε ένα Του κήρυγμα ο Θεάνθρωπος ενθάρρυνε τους μαθητές Του να μη φοβούνται τη ζωή. Αν, τους έλεγε, ο Θεός φροντίζει τα λουλούδια και τα πουλιά, δεν θα φροντίσει και σας; «Γιατί τα χάνετε και αγωνιάτε τι θα φάτε, τι θα πιείτε ή τι θα ντυθείτε; Δεν ξέρει ο Θεός τι έχετε ανάγκη; Αντί, λοιπόν, να δημιουργείτε άγχη, να επιζητείτε τη βασιλεία του Θεού στη ζωή σας και τότε όλα όσα έχετε ανάγκη θα σας δοθούν (Ματθ. 6:25-33). Θα σας δοθούν δε τόσο άφθονα και πλούσια, ώστε θα μείνετε κατάπληκτοι. Διότι αυτό που δίνει ο Θεός στα παιδιά Του, «μάτι ανθρώπου δεν είδε και αυτί δεν άκουσε και καρδιά δεν επιθύμησε» (Β’ Κορινθ. 2:9)

Αυτά τα υπέροχα, τα πλούσια και τα αληθινά, όσοι έχουμε βάλει τον Ιησού Χριστό, Σωτήρα και Κύριο στη ζωή μας, τα ζούμε κάθε μέρα.

Ο Θεός αγαπητέ μου, δεν θέλει το κακό σου! Ο Θεός θέλει το καλό σου! Ο Θεός θέλει να είναι μαζί σου, με το μέρος σου! Εσύ όμως θέλεις να είσαι με το μέρος του Θεού;

Αν πραγματικά θέλεις, τότε πλησίασέ Τον με ταπεινό πνεύμα αυτή τη στιγμή και ζήτησέ Του να σε συγχωρήσει για όλη τη ζωή που έζησες μακριά Του. Ζήτησέ Του να σε κάνει έναν καινούργιο άνθρωπο. Ζήτησέ Του να σε βοηθήσει να αγαπήσεις περισσότερο την Εκκλησία Του, να συμμετέχεις ενεργά στην ευλογημένη μυστηριακή ζωή, να εκκλησιάζεσαι τακτικά. Μετάνοια, εξομολόγηση και θεία ευχαριστία είναι τα βήματα της επιτυχίας κάθε πιστού Ορθόδοξου Χριστιανού.

Έτσι, ζώντας μαζί Του μέσα στην Εκκλησία, θα μπορείς όχι μόνο να νικάς συνέχεια κάθε κακό, αλλά να ζεις από δω και μπρος μια υπέροχη, αποδοτική και ευτυχισμένη ζωή, μαρτυρώντας παντού, με την ίδια σου τη ζωή, ότι ο Θεός είναι μαζί σου.

Θα σε Βοηθήσει ο Θεός

Ο Θεός είναι το μόνο Πρόσωπο που δεν αδικεί κανέναν άνθρωπο και που δεν έχει απωθημένα για κανέναν. Και είναι τέτοιος ο Θεός, γιατί ο Θεός είναι αγάπη (Α’ Ιωάν. 4:8). Σαν Θεός αγάπης που είναι, δίνει σε όλους τους ανθρώπους τις ίδιες ευκαιρίες να Τον αναγνωρίσουν ως Θεό τους και Κύριό τους, ώστε να ευεργετηθούν από Αυτόν. Ο Θεός δεν ενδιαφέρεται πόσο έξυπνος ή κουτός, μορφωμένος ή αμόρφωτος, πλούσιος ή φτωχός, μικρός ή μεγάλος είναι ο άνθρωπος. Γι’ Αυτόν όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι. Όλοι οι άνθρωποι έχουν άμεσα την ανάγκη Του. Οι άνθρωποι, όμως, συνειδητά αδιαφορούν να Τον γνωρίσουν.

Ο Ιησούς Χριστός, ο Θεάνθρωπος, Αυτός που αποκάλυψε και παρουσίασε το Θεό με τη ζωή Του και τα έργα Του στην ανθρωπότητα, στην «επί του όρους Ομιλία» είπε το εξής χαρακτηριστικό για την αγάπη του Θεού σε όλους τους ανθρώπους: «Ο Θεός ανατέλλει τον ήλιο του για καλούς και κακούς και στέλνει βροχή σε δίκαιους και άδικους» (Ματθ. 5:45). Ο Θεός ενδιαφέρεται και αγαπάει όλους. Θέλει όλοι οι άνθρωποι να Τον αναγνωρίζουν, όχι μόνο ως Δημιουργό τους, αλλά ως Θεό που έχει τη δύναμη να τους βοηθήσει στα καθημερινά τους προβλήματα.

Ο Θεός μέσα στους αιώνες της ανθρώπινης ιστορίας βοηθά και συμπαραστέκεται σε κάθε άνθρωπο που ζητάει τη βοήθειά Του. Η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο είναι γνήσια και πρακτική. Ο Θεός υπάρχει για να δίνει αυτό που ο άνθρωπος έχει ανάγκη.

Καθώς μελετούμε την Αγία Γραφή, που είναι το Θεόπνευστο Βιβλίο του Θεού, βλέπουμε ξανά και ξανά το θερμό ενδιαφέρον του Θεού για κάθε άνθρωπο. Ο Απ. Παύλος, κηρύττοντας στους Αθηναίους και παρουσιάζοντάς τους για πρώτη φορά τον αληθινό « Άγνωστο» γι’ αυτούς Θεό, είπε τα παρακάτω: «Ο Θεός δίνει σε όλα ζωή και πνοή και τα πάντα» (Πράξεις Αποστόλων 17:25). Ο Θεός λοιπόν, ενδιαφέρεται για όλες τις υποθέσεις της ζωής μας και για όλες τις ανάγκες μας. Στους ψαλμούς, ο βασιλιάς των προφητών Δαβίδ, πάνω σ’ αυτή την αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο γράφει: «Οι οφθαλμοί πάντων αποβλέπουσι προς σε και συ δίδεις εις αυτούς την τροφήν εν καιρώ. Ανοίγεις την χείρα σου και χορταίνεις την επιθυμίαν παντός ζώντος» (Ψαλμ. 145:15,16). Βλέπουμε, ότι ο Θεός δείχνει την αγάπη Του στον άνθρωπο με τέτοιες γενναιόδωρες χειρονομίες, ώστε να ικανοποιεί απόλυτα τις επιθυμίες του ανθρώπου.

Ενώ, λοιπόν, ο Θεός μας βοηθάει σε όλες τις ανάγκες μας, ο σύγχρονος άνθρωπος παραμένει, δυστυχώς, αβοήθητος και φορτωμένος με άγχη. Αυτό συμβαίνει γιατί συνειδητά πιστεύει ότι οι ανάγκες του είναι μόνον υλικές. Έτσι, δουλεύει σκληρά, κουράζεται σωματικά και ψυχικά, φορτώνεται με άγχη και πηγαίνει απ’ το κακό στο χειρότερο. Ως αποτέλεσμα, τα αγαθά που αποκτάει του δημιουργούν περισσότερη θλίψη παρά χαρά. Αγνοεί και επιμένει να αγνοεί, ότι είναι ο μόνος ζωντανός οργανισμός στη γη που έχει δημιουργηθεί από τον Θεό σε «ψυχήν ζώσα». Είναι το μόνον ον που είναι «γένος Θεού» (Πράξεις 17:29) και σαν γένος Θεού δεν μπορεί να ζει μόνο με υλικά αγαθά και να είναι ευτυχισμένος. Χρειάζεται να ζητήσει το Θεό να έλθει στη ζωή του, να τον καθαρίσει από όλα τα κακά και τα βάρη του και να τον κάνει έναν καινούργιο άνθρωπο. Όσο ο Θεός κι αν φροντίζει τις γήινες ανάγκες του, δεν πρόκειται ποτέ ο άνθρωπος να ικανοποιηθεί και να γεμίσει εσωτερικά, αν δεν ζητήσει το Θεό που τον δημιούργησε να έρθει στη ζωή του και να την κάνει όπως θέλει ο Θεός να είναι.

Το έργο αυτό της αναδημιουργίας του ανθρώπου, το έκανε ο Ιησούς Χριστός επάνω στο Σταυρό. Στο Σταυρό χύνοντας το αίμα Του, καθαρίζει, ελευθερώνει, σώζει, λυτρώνει και ξαναφτιάχνει κάθε άνθρωπο που μετανοεί για τις αμαρτίες του και ζητάει από το Θεό να τον κάνει ένα καινούργιο άνθρωπο. Όταν το κάνει αυτό, γίνεται ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος, χαίρεται και απολαμβάνει με τον σωστό τρόπο του Θεού τα υλικά αγαθά. Τότε καταλαβαίνει, ότι δεν είναι μόνον ύλη. Τότε, και μόνον τότε, ζει ευτυχισμένος και χαρούμενος γιατί απολαμβάνει όλα τα υλικά και πνευματικά αγαθά του Θεού.

Ο Χριστός είναι ο Νυμφίος της ψυχής μας

Από αυτή τη λατρεία για τον Χριστό προήλθε Το Άσμα Ασμάτων του σοφού Σολομώντος. Αυτό το βιβλίο καλλιεργεί το θείο πόθο, τη θεία αγάπη, τη λατρεία και την εγρήγορση σε σχέση με τον ουράνιο Νυμφίο. Τι ωραία λόγια, γεμάτα αγάπη, πάθος, έρωτα Θείο! Φαίνονται σαν ανθρώπινα, είναι όμως θεία. «Ότι τέτρωμαι της σης αγάπης εγώ, μη χωρίσεις με νυμφίε επουράνιε», λέει ένα τροπάριο του εσπερινού της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Ευφημίας. Δηλαδή πάσχω, υποφέρω. Σε ζητάει η ψυχή μου, θέλει Εσένα που είσαι το φως, η ζωή, ο Κύριός μου και ο Θεός μου.

Κατ’ εξοχήν στο Άσμα Ασμάτων βλέπουμε τον Χριστό ως Νυμφίο. Ο Χριστός είναι ο Νυμφίος της ψυχής μας. Η ψυχή μας, νύμφη Του, Τον ακολουθεί σ’ όλα. Και στο μαρτύριο και στο Γολγοθά και στη Σταύρωση, αλλά και στην ανάσταση. Όταν φθάσουμε σ’ αυτή την αγάπη, τότε ο Χριστός θα εγκύψει μέσα μας και θα γεμίσει την ψυχή μας.

Διαρκώς ατενίζουμε προς τα άνω, προς τον Χριστό. Να οικειώνεσθε με τον Χριστό, να εργάζεσθε με τον Χριστό, να ζείτε με τον Χριστό, ν’ αναπνέετε με τον Χριστό, να πονάτε με τον Χριστό, να χαίρεστε με τον Χριστό, να είναι το παν για σας ο Χριστός. Η ψυχή σας να ζητάει, να φωνάζει τον Νυμφίον της: «Σε, Νυμφίε μου, ποθώ!» Ο Χριστός είναι ο Νυμφίος, είναι ο Πατέρας, είναι το παν. Δεν υπάρχει ανώτερο πράγμα στη ζωή από το να αγαπάμε τον Χριστό. Ότι θέλομε είναι στο Χριστό. Ο Χριστός είναι το παν. Όλη η χαρά, όλη η ευφροσύνη, όλη η παραδεισιακή ζωή. Όλα τα μεγαλεία έχομε, όταν έχομε τον Χριστό μέσα μας. Η ψυχή που είναι ερωτευμένη με τον Χριστό είναι πάντα χαρούμενη κι ευτυχισμένη, όσους κόπους και θυσίες κι αν της κοστίσει αυτό.

Κανείς δεν μπορεί ν’ αρνηθεί ότι το πλήρωμα είναι ο Χριστός. Όσοι αρνούνται αυτήν την αλήθεια είναι «άρρωστοι ψυχικώς». Κατέχονται υπό του κακού πνεύματος. Αρνούνται αυτό που τους λείπει. Έτσι βρίσκει κενή την ψυχή τους και μπαίνει ο διάβολος μέσα τους. Κι όπως το παιδί πληγώνεται πολύ βαθειά, αν στερηθεί στη ζωή του τον πατέρα και την μητέρα του, έτσι, και πολύ περισσότερο, αν στερηθεί ο άνθρωπος τον Χριστό και την Παναγία.