Ιούλιος - Αύγουστος 2016

Πόνος μέγας και η χρήση της ελευθερίας. Ελευθερία δίχως χαρά, ειρήνη, ανάπαυση, χάρη, δημιουργικότητα και θέρμη είναι δεσμά άθλια, είναι χειρότερη μιας σκοτεινής φυλακής. Η πλήξη στον γάμο, η νωθρότητα στην εργασία, η προπέτεια των παιδιών, η αποτυχία των φίλων, η καχυποψία των συνεργατών, κάνουν και την ημέρα νύχτα και τη γιορτή πένθιμη και οδυνηρή. Αυτός ο πολύς πόνος των ανελεύθερων ανθρώπων πώς θα διωχθεί; Θα διωχθεί; Ο πόνος των γύρω καταστάσεων και σχέσεων υπάρχει για να διώχνει και να παρηγορεί τον μέσα πόνο μας. Ας γνωρίσουμε τα όριά μας και την αντοχή μας. Δεν είμαστε εμείς οι ιατροί του κόσμου. Ο πόνος είναι ο ιατρός, αν τον εκμεταλλευτεί κανείς, για να λυγίσει τα ισχυρά πάθη του και να οδηγηθεί στην ελευθερία. Ο ελεύθερος αληθινά είναι ο υγιής, είναι ο νικημένος από τον πόνο, ο νικητής του πόνου, ο υιός του Θεού. Ο πόνος επαναλαμβάνω θα παραμένει πάντα στην ανθρώπινη ιστορία ως ιατρός, διδάσκαλος κι ελευθερωτής. Μακάριοι οι πρόθυμοι μαθητές και φίλοι του.

Σταματώ όμως εδώ, αγαπητοί μου την αδρή περιγραφή λίγων μορφών του πολύμορφου πόνου. Ο καθένας αν ερωτηθεί θα έχει να καταθέσει τα στίγματα του προσωπικού του μαρτυρίου. Το κύριο θέμα είναι αν αυτός ο πόνος ελάττωσε τη σκληρότητα των λίθινων καρδιών μας, αν είδαμε τον πλησίον διαφορετικά. Ο ανελέητος πόνος πρέπει να μας κάνει τολμηρούς. Ο άγνωστος πλησίον, ο ξένος, ο εχθρός, να γίνει φίλος και αδελφός. Να γίνουμε συμπονετικοί, συμπαθείς και συμπάσχοντες. Ο πόνος να διαλύσει τους φραγμούς, τους φόβους, τις φατρίες και τα φρούρια. Ο φίλος του πόνου δεν γνωρίζει την πλήξη. Ο φίλος του πόνου είναι φίλος όλων των πονεμένων.

(Μοναχού Μωυσέως σελ. 17,18)

Μάιος - Ιούνιος 2016

Πόνος δυνατός, όταν βλέπεις την Εκκλησία σου με λαθεμένους εκφραστές, συναγωνιζόμενη στη φρασεολογία και την ιδεολογία των πολιτικών, όταν αναγκάζεται να κάμνει επίδειξη ισχύος, όταν θέλει να ζήσει δίχως σταυρό, δίχως ακάνθινο στέφανο, δίχως μαστίγωση, δίχως κολαφισμούς και εμπρησμούς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν, είναι και θα είναι μαρτυρική. Μία οδό γνωρίζει, του Μαρτυρίου, απ’ όπου θα έλθει η κάθε Ανάσταση. Μέσα στην Εκκλησία πονάμε και κλαίμε μαζί, αλλά κι ευφραινόμαστε μαζί. Εξαφανίζεται κάθε ατομικότητα. Ο πόνος του ενός είναι πόνος όλων, αφού είμαστε ένα σώμα. Χάθηκε ο αυθορμητισμός και η αγάπη. Η σημερινή Εκκλησία έχασε την παιδικότητά της. Την εντάξαμε στην αστικοποιημένη σκέψη μας και την κάναμε δημόσια αρχή, υποχρέωση, αξιοσέβαστη κ.λπ., δίχως ν’ αναφερόμαστε στη σημαντική ουσία της, που είναι η λύτρωσή μας από τον πόνο και η αγιότητα.

Η Ελλάδα είναι πολύ κουρασμένη από τον πόνο. Η ιστορία της είναι όλο δάκρυα, αίμα, θυσίες. Ο πόνος έκαμε τους Έλληνες «να μη το βάζουν κάτω», τους έκανε ήρωες, μα όχι αγίους. Ευκολότερα αυτοθυσιάζεται, παρά υπομένει. Το δώρο του πόνου, που είναι η υπομονή, δεν το κέρδισε ακόμη ο Έλληνας. Δυστυχώς, η επιπολαιότητα και η βιασύνη χαρακτηρίζουν αρκετές από τις πράξεις του. Σε αρκετούς ηλικιωμένους της επαρχίας, συναντάς μια πονεμένη έκφραση ωραίας υπομονής, που συχνά τη συναντάς και στα πρόσωπα νεωτέρων Αγιορειτών πατέρων. Από τη σημερινή Ελλάδα λείπουν οι αξίες κι αυτό είναι μία μεγάλη ένδεια κι ένας μεγάλος πόνος. Ο Χριστός συνεχίζει ν’ αγαπά κι ας μας οδηγήσει στη μετάνοια, στην κατάσταση αυτή του πόνου, που μας ελευθερώνει πραγματικά από κάθε πόνο.

Μοναχού Μωυσέως,
Η Ευλογία Του Πόνου Και Ο Πόνος Της Αγάπης, σελ. 16, 17.

Μάρτιος - Απρίλιος 2016

Ο ψυχικός πόνος είναι μία κραυγή της ψυχής για βοήθεια. Μας καλεί να εντείνουμε την πνευματική όραση και ακοή εντός μας. Δεν πρέπει απρόσεκτα να προσπεράσουμε αυτό το κάλεσμα και να παραβλέψουμε το μήνυμα. Όπως ένας πόνος του σώματός μας δηλώνει ότι κάτι συμβαίνει στον οργανισμό μας και οδηγούμεθα στον ιατρό και τις σχετικές εξετάσεις, έτσι καλούμεθα ν’ αποκρυπτογραφήσουμε το σήμα του ψυχικού πόνου, με τη συνδρομή μάλιστα της κατάλληλης μελέτης, της προσευχής και της βοήθειας του έμπειρου πνευματικού.

Πολύ συχνά ο άνθρωπος, εκτός από τα «γιατί», παραπονείται πως είναι αβάστακτος και ασήκωτος ο πόνος του και πως δεν είναι ικανός να τον αντέξει. Εντούτοις αυτός ο μεγάλος πόνος τελικά αντέχεται και ανακαλύπτει και αποκαλύπτει σπουδαία πράγματα, που φανερώνουν την ποιότητα και ακεραιότητα της ζωής μας. Αν δηλαδή πιστεύουμε αληθινά - με μία πίστη δυνατή, ακράδαντη και θερμή - αν υπομένουμε κραταιά κι ελπίζουμε εγκάρδια, η πίστη στον Κύριο ανοίγει δρόμους, εκεί που ήταν όλοι κλειστοί και αδιέξοδοι. Τότε αισθανόμεθα καλά την ατέλεια, την ανεπάρκεια, τη μικρότητα, την αδυναμία, την παροδικότητα της ζωής μας. Κατανοούμε τότε μετά του θείου και κορυφαίου αποστόλου Παύλου ότι η δύναμή μας στην ασθένεια φανερώνεται και ολοκληρώνεται. Μέσα στην ασθένεια ταλαντεύεται η επίγεια ευδαιμονία μας, πιστεύουμε ότι δεν έχουμε μένουσα πόλη, αλλά τη μέλλουσα επιζητούμε.

Ο πόνος μπορεί να γίνει εφαλτήριο για την εκτίναξή μας από τη στείρα μετριότητα, τη μονότονη στασιμότητα, το κουραστικό πνευματικό σημειωτόν, στη γνωριμία μας με τον πραγματικό εαυτό μας. Να γνωρίσουμε καλά τις δυνάμεις, τις δυνατότητες, τις αντοχές, τα όριά μας, τα τάλαντα που μας έδωσε ο Θεός μας. Να δούμε την κρυμμένη άγνωστη διάστασή μας – ότι δεν υπάρχουμε για να τρώμε και να κοιμόμαστε - και να γίνουμε περισσότερο αληθινοί άνθρωποι και Χριστιανοί.

Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου,
«Το αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας», σελ. 17,18.

Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2016

Το άγχος εκφράζει με αντικειμενικό τρόπο την εποχή μας. Ο σύγχρονος άνθρωπος πληρώνει με το άγχος το τίμημα της ραγδαίας τεχνικής και επιστημονικής προόδου. Έδωσε μεγάλη αξία στα υλικά αγαθά, που αντί να τον γεμίσουν, τον άφησαν πίσω άδειο, ανήσυχο, νευρικό, με αόριστους φόβους. Έτσι ο άνθρωπος σήμερα κλονισμένος ηθικά, ψυχικά και πνευματικά προσπαθεί να θεραπευτεί με γήινα ανθρώπινα μέσα, χωρίς αποτέλεσμα.

Ο άνθρωπος έχει άγχος, γιατί είναι φορτωμένος από τα άσχημα της σύγχρονης εποχής και δεν μπορεί να θεραπευτεί με ανθρώπινη συνταγή. Ένα επιστημονικό βιβλίο για το άγχος γράφει τα εξής: «Στο άγχος το άτομο ζει το δράμα της εσωτερικής ενοχής, της «αμαρτίας», του «κακού», της αδυναμίας του. Συνειδητά ή ασυνείδητα, το βάρος της ενοχής του ανθρώπου για την απομάκρυνσή του από τον Θεό υπάρχει βαθιά μέσα του και, καθώς καθημερινά μεγαλώνει όλο και πιο πολύ, ο άνθρωπος ζει μια ανυπόφορη και δυστυχισμένη ζωή».

Ας λογικευτούμε όμως.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2015

Ο θεοφώτιστος και οσιότατος μοναχός Ιωσήφ Βρυέννιος (Ι340-1431), ο διδάσκαλος των αγίων Μάρκου του Ευγενικού και Γενναδίου, του πρώτου πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως μετά την άλωση, σε ομιλία του εντοπίζει τις αιτίες των θλίψεων που βρήκαν το γένος στην παραχώρηση του Θεού «δια το πλήθος των αμαρτιών μας». Δημοσιεύουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του καθηγητού Απ. Βακαλόπουλου, «Πηγές της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού».

…Πολλοί από μας χρησιμοποιούν στις βρισιές τους την ορθόδοξη πίστη, το σταυρό, το νόμο, τους αγίους, και αυτό το σώμα του Χριστού, όπως δεν το χρησιμοποιεί κανένας άπιστος. Πιστεύουμε απατηλά ότι οι εποχές, η τύχη, η μοίρα, το ριζικό, τα ζώδια, τα αστέρια, διευθύνουν τη ζωή μας. Πάμε κάθε μέρα σε μάγους, μάντεις, γύφτισσες και μέντιουμ και ζητάμε βοήθεια από τα μάγια για κάθε αρρώστια. Με τα μάγια νομίζουμε άλλοτε ότι δένουμε ή λύνουμε ζώα και ανθρώπους.

Καταδιώκεται συνεχώς η αρετή και επιδιώκεται η αμαρτία. Οι άρχοντες είναι άδικοι, οι υπεύθυνοι άρπαγες, οι δικαστικοί δωροδοκούνται, οι μάρτυρες λένε ψέματα. Φαίνεται ότι όλες οι διδασκαλίες λέγονται στα χαμένα. Οι προτροπές και οι συμβουλές θεωρούνται φλυαρία, ανοησία και αφορμή επιδείξεως. Περισσότερο αφορμή επιδείξεως. Πιο πολύ τιμώνται όσοι ζουν με ατιμία, παρά όσοι προσπαθούν να ζήσουν με αρετή. Τι έπρεπε να κάνω και δεν το έκανα; λέγει ο Χριστός. Πολλοί από μας ζουν με λαιμαργία, μεθύσια, πορνείες, μοιχείες, ακαθαρσίες, ζήλειες, φθόνους και κλοπές. Γίναμε υπερήφανοι, αλαζόνες, φιλάργυροι, φίλαυτοι, αχάριστοι, ανυπάκουοι, άρπαγες, προδότες, ανόσιοι, άδικοι, αμετανόητοι, αδιάλλακτοι.

(Από το βιβλίο Διαχρονικές, Λυτρωτικές αλήθειες)

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2015

Ο ασθενής, λοιπόν, που υπομένει τον πόνο και ευχαριστιακά και δοξολογικά προσεύχεται, ενισχύεται, παραμυθείται, απαλλάσσεται από την εμπάθεια και την ηδυπάθεια κι αισθάνεται το μέγα έλεος του Πανάγαθου Θεού. Στην κατάσταση της απαθείας, η επιθυμία του ανθρώπου δεν νεκρώνεται, αλλά, κατά την πατερική διδασκαλία, μεταμορφώνεται. Αυτά όμως, μόνον όταν τα ζει καλά κανείς, τότε μπορεί άνετα να τα εκφράσει και να τα περιγράψει. Είναι πολύ διαφορετικό να ξέρω ότι υπάρχει κάπου πολύτιμος θησαυρός, από το να τον έχω δικό μου, να γνωρίζω δηλαδή τι σημαίνει να είσαι αληθινός Ορθόδοξος Χριστιανός.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει πως ύλη της θεώσεως είναι η καθαρότητα. Η ασθένεια καθαρίζει τον άνθρωπο, όπως και η ταπεινή άσκηση – το μόνο που έχει να δώσει ο άνθρωπος στον Θεό.

Με όλα τα παραπάνω πού καταλήγουμε αδελφοί μου; Ότι είναι καλύτερα να είμαστε άρρωστοι; Να μη προσευχόμεθα υπέρ της υγείας μας; Ν’ αγαπούμε τον πόνο; Όχι. Δεν επιζητούμε νοσηρά τον πόνο στη ζωή μας. Όταν όμως έλθει, μην πανικοβληθούμε, μην τρομάξουμε, μη φύγουν όλα κάτω από τα πόδια μας, μην απογοητευθούμε, μη μελαγχολήσουμε, μη τα βάλουμε με τον Θεό, μη Τον θεωρήσουμε τιμωρό κι εκδικητή, μη Τον αγνοήσουμε, μη Τον λησμονήσουμε, μη δεν προσευχηθούμε. Αν φαίνεται να καθυστερεί να μας απαντήσει, δεν σημαίνει διόλου ότι δεν μας παρακολουθεί, προσέχει και ακούει. Το σχέδιο της σωτηρίας μας μπορεί να φαίνεται ότι καθυστερεί, υφαίνεται όμως προσεκτικά και μυστικά. Δεν επιζητούμε αστόχαστα τον πόνο στη ζωή μας, αλλά αν και όποτε μας επισκεφθεί, ας αναζητήσουμε καρτερικά το κρυμμένο και βαθύ νόημα της επισκέψεώς Του. Μπορεί ν’ αποτελέσει σταθμό στη ζωή μας και να νοηματισθεί όλος ο βίος μας και να λάβει άλλη διάσταση και νέα προοπτική. Σας μιλά αδελφικά ένας πονεμένος.

(Μοναχού Μωυσέως «Το αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας, σελ.22,23).

Ιούλιος - Αύγουστος 2015

Δόλιος είναι ο λόγος που έχει σκοπό να προκαλέσει κάποιο κακό, κάποια συγκεκριμένη βλάβη και ζημιά στον άλλο. Δόλιος λόγος είναι η συκοφαντία, η ψεύτικη κατηγορία, η διαβολή, η δυσφήμιση. Η συκοφαντία είναι μια σκοτεινή πράξη, που σκοπό έχει να κλονίσει την υπόληψη του άλλου, να καταρρακώσει την τιμή του, να εξευτελίσει τον ίδιο, την οικογενειά του, τα παιδιά του ακόμη και τα άψυχα πράγματα, όπως τα υπάρχοντα και την περιουσία του.

Οι ευσεβείς άνθρωποι όλων των εποχών μαζί με τους δίκαιους της Παλαιάς Διαθήκης παρακαλούν τον Θεό: «Κύριε, την ψυχή μου λύτρωσε από τα χείλη που λένε ψέματα, από τη γλώσσα της απάτης» (Ψαλμ. 119:2), «Απάλλαξέ με απ’ των ανθρώπων την καταπίεση» (Ψαλμ. 118:134) και εύχονται «Να είναι προφυλαγμένοι από της γλώσσας το μαστίγιο» (Ιώβ 5:21), δηλαδή ο Θεός να σε σκεπάζει και να σε φυλάττει από την μάστιγα της συκοφαντικής και δόλιας γλώσσας, γιατί όλοι γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι να αποκατασταθεί η υπόληψη εκείνου που συκοφαντήθηκε. Είναι πολλά τα δάκρυα των συκοφαντημένων, γράφει ο σοφός Εκκλησιαστής (Εκκλ. 4:1), ώστε δεν μπορεί να βρεθεί κάποιος να τους παρηγορήσει. Η πικρία είναι βαθιά, ο ψυχικός πόνος μεγάλος, γι’ αυτό ο ίδιος ο Θεός αναλαμβάνει την προστασία του αδικούμενου από τον συκοφάντη. Ο Θεός θα ταπεινώσει τον συκοφάντη (Ψαλμ. 81:4) θα σε φυλάει «από διαβολής γλώσσης αλλοτρίας» (Παρ. 6:24).

Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης σημειώνει κάτι πολύ σημαντικό για την αξία της ανθρώπινης τιμής που προσβάλλει ο συκοφάντης. Η τιμή είναι ανώτερη και από τη ζωή και επειδή με την συκοφαντία θανατώνεται η τιμή του ανθρώπου, ενώ με τον φόνο θανατώνεται η ζωή του ανθρώπου, άρα η συκοφαντία είναι ανώτερη και από το φόνο. Πιο μεγάλο κακό είναι να σκοτώνει κανείς με την γλώσσα και το λόγο, παρά με όπλα και μαχαίρια, και τούτο γιατί, αυτός που σκοτώνει με όπλα σκοτώνει μόνον ζωντανούς και μάλιστα με κίνδυνο της δικής του ζωής. Ο συκοφάντης όμως σκοτώνει εκ του ασφαλούς, χωρίς ο ίδιος να κινδυνεύει με τα λόγια που εκστομίζει και μάλιστα μπορεί να προσβάλλει και να εκθέσει, όχι μόνο ζωντανούς, αλλά και νεκρούς, οι οποίοι είναι αδύνατον να υπερασπιστούν εαυτούς.

«Ολισθός γλώσσα ανθρώποις, μη λόγω κυβερνωμένη», γράφει ο Θεολόγος Γρηγόριος. Δηλαδή όταν η γλώσσα του ανθρώπου δεν κυβερνάται από τον νου και δεν κατευθύνεται από τον ορθό λόγο, τότε ολισθαίνει, ξεφεύγει και εκτρέπεται σε λόγια απαράδεκτα και επιβλαβή.

(ΛΟΓΟΣ Γεωργ. Σπ. Κωτσάκη, σελ 61, 62, 63)

Μάιος - Ιούνιος 2015

Μιλάει ο Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος (Διαχρονικές Λυτρωτικές αλήθειας σελ.24,25)

Ήμουν μικρό παιδάκι στο χωριό μου, που τότε είχε πολλούς κατοίκους, 3000 ανθρώπους, τώρα πια δεν έχει ούτε 400. Οι γονείς μας κι όλοι οι μεγαλύτεροι είχαν πάει στον πόλεμο της Μικράς Ασίας. Πολέμησαν με ανδρεία, έφτασαν μέχρι την Άγκυρα. Αλλά μετά, καταστροφή! Απ’ τους 200 που είχαν φύγει από το χωριό μας, μόνο 30 επέστρεψαν. Δυστυχία… Κλαίγαμε. Όλο το χωριό θρηνούσε για τους σκοτωμένους και τους αιχμαλώτους. Μια βδομάδα δεν φάγαμε, ψωμί δεν βάλαμε στο στόμα. Κάθισαν έξω από την εκκλησία οι στρατιώτες με τα κουρελιασμένα ρούχα τους, ξυπόλητοι, με τα πόδια τους πρησμένα, τα μάτια κόκκινα, κλαμένοι. Και ρωτούσαν οι γέροι:

– Ρε παιδιά, πώς το πάθαμε; Γιατί αυτή η συμφορά;

Ο ένας έλεγε: Φταίνε οι Ρώσοι.

Ο άλλος έλεγε: Φταίνε οι Άγγλοι.

Άλλοι έλεγαν: Φταίνε οι Ιταλοί…

Ένας λοχίας, που πολεμώντας έφτασε ως την Άγκυρα κι είχε αριστεία ανδρείας, λέει:

– Παιδιά, δε φταίνε ούτε οι Ρώσοι ούτε οι Γάλλοι ούτε οι Άγγλοι… Εμείς φταίμε. Από την ώρα που πατήσαμε στη Σμύρνη μέχρι που φθάσαμε στην Άγκυρα, βλαστημούσαμε τον Θεό και την Παναγιά! Μας έφαγαν οι βλαστήμιες…

Στην πραγματικότητα μας άξιζαν ακόμη μεγαλύτερες τιμωρίες. Αν ήθελε ο Θεός, έλεγε στον ήλιο, «φύγε μακριά, να γίνει η γη κρύσταλλο» ή «ζύγωσε στη γη, να την κάνεις κάρβουνο». Μας ανέχεται η άπειρος αγάπη του. Κανείς δε μας αγαπάει όπως ο Χριστός.

Τα δαιμόνια, αγαπητοί μου, δεν τολμούν να πουν λόγο κακό για τον Κύριο, τρέμουν. Κι ο άνθρωπος τι κάνει; Βλαστημάει, ανοίγει το στόμα του και βγάζει φαρμάκι, λάσπη, ακαθαρσία. Βλαστημάει τα θεία, τον Θεό, τον Χριστό, την Παναγιά, το Σταυρό, τους αγίους, τα καντήλια, τις κολυμπήθρες, τα πάντα. Ο άνθρωπος γίνεται χειρότερος κι από το διάβολο. Γιατί ο διάβολος πολλά κάνει, αλλά ένα αμάρτημα δεν το κάνει στα τόσες χιλιάδες χρόνια της ηλικίας του ως τώρα. Δεν βλαστημάει. Τρέμει.