π. Δημητρίου Μπόκου

Η Παναγία είναι ο πιο θαυμαστός άνθρωπος. Μάλλον το πιο θαυμαστό δημιούργημα του Θεού. Είναι η ωραιότερη, σεμνότερη, ταπεινότερη και ιερότερη γυναίκα του κόσμου (π. Μωυσής Αγιορείτης). Πόσο μεγάλο είναι το πνευματικό της ανάστημα;...

Πώς όμως κατάφερε να κατακτήσει μια τέτοια θέση μοναδική η Παναγία; Μήπως δημιουργήθηκε διαφορετική από εμάς; Μήπως ο Θεός ενεργώντας μεροληπτικά τής έδωσε επιπλέον χαρίσματα ή κάποια φύση ανώτερη από τα άλλα δημιουργήματα;

Όχι! Τουναντίον, ήταν όπως όλοι μας. «Εκ γης έχει την γένεσιν». Γεννήθηκε σαν όλους τους ανθρώπους, με τη φυσική συζυγική συνάφεια των αγίων γονέων της, από το «πανάμωμον» σπέρμα του Ιωακείμ και από τη μήτρα της Άννας. Δεν γεννήθηκε έξω από τους όρους της ανθρώπινης φύσης, «αλλά καθώς πάντες εκ σπέρματος ανδρός και μήτρας γυναικός» (Αγ. Επιφάνιος). Δεν έχουμε «άσπιλο σύλληψη» της Παναγίας, δηλαδή γέννησή της χωρίς το προπατορικό αμάρτημα, όπως διατείνεται η Μαριολογία, η εσφαλμένη περί της Θεοτόκου δυτική διδασκαλία.

Η καθαρότητά της είναι καρπός της δικής της θέλησης, του δικού της αγώνα. Αν και κληρονόμησε τη φθαρτή αδαμιαία φύση και συνεπώς και το προπατορικό αμάρτημα, εν τούτοις κρατήθηκε έξω από προσωπικές αμαρτίες. Εδώ είναι το ανυπέρβλητο μεγαλείο της. Έγινε «όντως αγία και Παναγία», «αγγελικών υπερτέρα δυνάμεων». Ανέβηκε πάνω από τα Χερουβίμ και υψώθηκε πάνω από τα Σεραφίμ» (Αγ. Ιω. Δαμασκηνός). Η κάθαρσή της από το προπατορικό αμάρτημα έλαβε χώρα με την επιφοίτηση της αγιαστικής δύναμης του Αγίου Πνεύματος (Λουκ. 1, 35) μόλις κατά τη στιγμή (του Ευαγγελισμού) που έδωσε τη συγκατάθεσή της και συνέλαβε μέσα της τον Υιό του Θεού και όχι νωρίτερα...

Επειδή όμως διά του Αδάμ «η αμαρτία εισήλθεν εις τον κόσμον και διά της αμαρτίας ο θάνατος», η Παναγία, ως απόγονος του Αδάμ και κληρονόμος του προπατορικού αμαρτήματος, πέρασε και αυτή μέσα από τη διαδικασία του θανάτου, όπως όλοι οι «εν τω Αδάμ αποθνήσκοντες». Δεν μετατέθηκε κατευθείαν ζωντανή, χωρίς θάνατο, στον ουρανό, κατά τη σφαλερή πάλι άποψη της δυτικής Μαριολογίας. Γεύθηκε και αυτή, όπως κάθε άνθρωπος, τον θάνατο. Η ψυχή της χωρίστηκε πραγματικά από το σώμα της. Την ώρα της ιεράς της Κοιμήσεως, ο ίδιος ο Υιός έρχεται «προς την οικείαν λοχεύτριαν», την παναγία μητέρα του, και «δεσποτικαίς παλάμαις… την ιεράν ψυχήν υποδέχεται» και με την τιμητική συνοδεία των αγγέλων όλων και των αγίων την ανεβάζει, όχι απλώς στον ουρανό, αλλά «έως αυτού του βασιλικού θρόνου» του, στα επουράνια «Άγια των Αγίων» (Αθανάσιος Γιέφτιτς).

Και πάλι ο Υιός της συνενώνει ουρανό και γη, συναθροίζει τους πάντες «του κηδεύσαι ενδόξως το σώμα το άχραντον» της Θεοτόκου. «Θεαρχίω νεύματι», με το θεϊκό του πρόσταγμα, από τα πέρατα της οικουμένης «οι θεοφόροι απόστολοι υπό νεφών μεταρσίως αιρόμενοι», «πάντοθεν, θεία δυνάμει περαιωθέντες, την Σιών κατελάμβανον». Και οι υπέρτατες «των ουρανών δυνάμεις συν τω οικείω Δεσπότη παραγενόμεναι», αλλά και όλος ο άγιος λαός εν Ιερουσαλήμ, «καταλαβόντες το πανάχραντον και ζωαρχικόν σκήνος» της θεόπαιδος Μαριάμ, υπό το κράτος ασυνήθους δέους, προπέμπουν σε θεοπρεπή ταφή «το θεοδόχον και ακραιφνέστατον σώμα» της. Στο πάνσεπτο σκήνωμά της «προσπίπτουσι βασιλείς συν Αρχαγγέλοις και Αγγέλοις…, Εξουσίαι, Θρόνοι, Αρχαί, Κυριότητες, Δυνάμεις και Χερουβίμ και τα φρικτά Σεραφείμ».

Η Παναγία λοιπόν, όπως όλοι οι θνητοί, «τη νομίμω ταφή παραδίδοται». Το πανάγιο, αλλά φθαρτό ακόμη σώμα της κατατέθηκε στον τάφο. Εκεί όμως δεν το άγγιξε η φθορά του θανάτου. Δεν μπήκε στη διαδικασία της αποσύνθεσης. Συνέβη σ’ αυτήν «νέκρωσις άφθορος». Από το μνήμα το σώμα της «τριταίον και άφθαρτον προς ουρανίους δόμους μετεωρίζεται» (Αγ. Ιω. Δαμασκηνός). Στις τρεις ημέρες από την Κοίμησή της ο Υιός και Θεός της την ανέστησε...

Έτσι λοιπόν, αν και μιμούμενη τον Υιό της, υποκύπτει στους νόμους της φύσης, ταυτόχρονα νικάει τη φύση. Αν και αποθνήσκει, όμως «συν τω Υιώ εγείρεται διαιωνίζουσα». Δεν έχουμε μόνο Κοίμηση, αλλά και Μετάσταση. Και το γεγονός αυτό είναι για μας ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να μας συμβεί. Διότι δεν θα ξεχάσει ποτέ τους οικείους της, εμάς, η Παναγία. «Συγγενούς οικειότητος μη επιλάθη, Δέσποινα»!

Ας χαρούμε λοιπόν απέραντα όλοι για τη Μητέρα μας!

(ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 397, Αύγ. 2016)

Η σωτηρία είναι δώρο του Θεού και όχι κατόρθωμα του ανθρώπου. Σωζόμαστε δωρεάν, από τη χάρη του Θεου «δια πίστεως».

Αυτό που προσφέρουμε εμείς για τη σωτηρία μας είναι η πίστη μας. Δεν πρέπει να στηρίζουμε ακόμα και την παραμικρή ελπίδα για τη σωτηρία μας πάνω στα έργα μας. Αυτό, ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος στον ηθικό λόγο Η΄ μας το εξηγεί: «Με έργα εννοώ στις νηστείες, στις αγρυπνίες ή στις κατακλίσεις πάνω στο χώμα, στην πείνα και στη δίψα. Ο Θεός σώζει τον άνθρωπο με μετάνοια και πίστη στον Χριστό δωρεάν».

Η Φωνή Κυρίου της 31.7.83 γράφει: «Η δικαίωση, δηλαδή η σωτηρία που δίνει ο Θεός κατά χάρη, απαιτεί τη δική μας πίστη». Επίσης, «το πλέον, σχεδόν δε και το παν Θεού εστίν, ημίν δε μικρόν αφήκε» θα πει ο Ιερός Χρυσόστομος. Αυτό το «μικρόν τι» είναι η πίστη μας. Με αυτό θέλει πατερικά να τονίσει ότι ο άνθρωπος δεν φτάνει ποτέ σε σημείο που να αξίζει τη δικαίωση και τη σωτηρία, αλλά τη δέχεται δωρεάν, χωρίς να το αξίζει.

Ο Απ. Πέτρος, στο δεύτερο κήρυγμά του είπε: «Μετανοήσατε, λοιπόν, και επιστρέψτε στον Θεό, για να εξαλειφθούν οι αμαρτίες σας, για να έρθουν καιροί αναψυχής από της παρουσίας του Κυρίου» (Πράξ. 3:19). Μετανοήστε, αλλάξτε μυαλό, ταπεινωθείτε και ζητήστε τη σωτηρία σας.

Ο δεσμοφύλακας των Φιλίππων ρώτησε τον Απ. Παύλο: «Τι να κάνω για να σωθώ;» μια ερώτηση που σπανίζει σήμερα και ο Απόστολος Παύλος δεν του είπε «κάνε καλά έργα για να σωθείς», αλλά «πίστεψε στον Κύριο Ιησού Χριστό και θα σωθείς κι εσύ και το σπίτι σου». Και πίστεψε ο δεσμοφύλακας και σώθηκε κι αυτός και η οικογένειά του και έγινε στο σπίτι του δεσμοφύλακα «χαρά μεγάλη» (Πράξεις 16,31-34).

Ο Μέγας Βασίλειος γράφει: «Με την καρδιά του πιστεύει κανείς στον Χριστό και με αυτή του την πίστη έχει τη δικαίωση» (Φωνή Κυρίου 31.7.06). Ο Άγιος Κλήμης της Ρώμης επίσης γράφει: «Δεν δικαιούμεθα (δεν σωζόμαστε) ούτε για τη σοφία μας ή την σύνεσή μας ή την ευσέβεια ή για τα έργα, τα οποία επράξαμε με καθαρή καρδιά, αλλά με την πίστη, λόγω της οποίας όλους τους απ’ αιώνος ο Παντοκράτωρ Θεός εδικαίωσε» (Κορινθίους Α΄ Επιστολή). Το περιοδικό Σωτήρ 6.11.96 γράφει: «Αυτός (ο Χριστός) και μόνον Αυτός σώζει. Δεν υπάρχει άλλος Σωτήρας. Και Αυτός ο Χριστός μάς χαρίζει σωτηρία ολοκληρωτική και αυτής της ζωής και της μελλοντικής».

Η Φωνή Κυρίου πάλι μας το ξαναλέει: «Η σωτηρία είναι δώρο Θεού και όχι κατόρθωμα του ανθρώπου. Σωζόμαστε από τη χάρη του Θεού δια πίστεως. Αυτό που συνεισφέρουμε στην υπόθεση της σωτηρίας είναι η πίστη» (Φωνή Κυρίου 23.11.03).

Ο Θεός απέστειλε τον Υιόν Του, ο οποίος με την θυσία Του μας συμφιλίωσε με τον Θεό και μας καλεί να πιστέψουμε για να λάβουμε τη σωτηρία μας. Αυτή παρέχεται δωρεάν, χωρίς κανένα αντάλλαγμα, παρά με την αναγνώριση και τη βαθιά συναίσθηση της αμαρτωλότητας και ενοχής μας και της ανικανότητας να σωθούμε μόνοι μας. Ο Άγιος Μάρκος ο Αθηναίος λέει: «Τα έργα που κάνουμε για να σωθούμε είναι λάμποντα εγκλήματα. Ο άνθρωπος σώζεται με ειλικρινή μετάνοια και πίστη στο έργο του Χριστού πάνω στο σταυρό».

– Για ποιο λόγο φάνηκε το Πνεύμα σε σχήμα γλωσσών;

Αφ’ ενός για να επιδείξει τη συμφυία του, τη σχέση του με το Λόγο του Θεού, γιατί τίποτε δεν είναι συγγενέστερο προς το λόγο από τη γλώσσα. Συγχρόνως δε και για τη χάρη της διδασκαλίας, γιατί ο κατά Χριστόν διδάσκαλος χρειάζεται χαριτωμένη γλώσσα.

– Γιατί φανερώθηκε το Άγιο Πνεύμα ως πύρινες γλώσσες;

Όχι μόνο για το ομοούσιο του Πνεύματος προς τον Πατέρα και τον Υιό (γιατί πυρ είναι ο Θεός μας), αλλά και για τη διπλή ενέργεια του κηρύγματος των Αποστόλων. Γιατί μπορεί συγχρόνως να ευεργετεί και να τιμωρεί. Όπως το πυρ έχει διπλή ιδιότητα και να φωτίζει και να φλογίζει, έτσι και ο λόγος της διδασκαλίας, αυτούς που υπακούουν φωτίζει και αυτούς που απειθούν παραδίδει τελικά σε πυρ και κόλαση. Είπε δε γλώσσες, όχι πυρός, αλλά σαν πυρός, για να μη νομίσει κανείς ότι το πυρ εκείνο είναι αισθητό και υλικό, αλλά να αντιληφθούμε την φανέρωση του Πνεύματος σαν με παράδειγμα.

– Για ποιο λόγο οι γλώσσες φάνηκαν να διαμερίζονται σ’ αυτούς;

Γιατί μόνο στο Χριστό - που ήλθε και αυτός από πάνω - δεν δίδεται με μέτρο το Πνεύμα από το Πατέρα. Εκείνος και κατά σάρκα ακόμη είχε ολόκληρη τη θεία δύναμη και την ενέργεια, ενώ σε κανέναν άλλο δεν έγινε χωρητή όλη η χάρη του Πνεύματος, αλλά ατομικά ο καθένας αποκτά, άλλος το ένα και άλλος το άλλο από τα χαρίσματα, για να μη νομίσει κανείς ότι η από το Πνεύμα διδόμενη στους αγίους χάρη είναι φύση.

Το άδειο μνήμα του Κυρίου Ιησού Χριστού μαρτυρεί και θα μαρτυρεί ότι ο θάνατος δεν είναι το τελευταίο γεγονός της ζωής μας, αλλά η πόρτα σε μια υπέροχη ζωή στην αιωνιότητα.

Το άδειο μνήμα βροντοφωνάζει στο ανθρώπινο πνεύμα ότι η δύναμη του θανάτου, που είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου, νικήθηκε όταν ο Ιησούς Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς. Είναι το πιο σημαντικό γεγονός της Χριστιανικής πίστης, που διώχνει κάθε φόβο για το θάνατο και φέρνει την ελπίδα της αιώνιας ζωής.

Το πρώτο μεγάλο μήνυμα που μας φέρνει το άδειο μνήμα είναι ότι η κακία, το μίσος, η διαφθορά, η υπερηφάνεια, οι ενοχές θάφτηκαν στον τόπο εκείνο. Τόσο στο σταυρό όσο και στον τάφο ο Γιος του Θεού ολοκλήρωσε τον προορισμό Του. Πήρε τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων, απ’ όλες τις γενιές, επάνω Του. Ο θάνατός Του και η ταφή Του έφεραν τη ζωή, την πραγματική υπέροχη ζωή. Είναι αυτό που ψάλλουμε: «Θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασιν ζωήν χαρισάμενος».

Το δεύτερο μήνυμα που μας φέρνει το άδειο μνήμα είναι ότι ο Ιησούς Χριστός δεν θάφτηκε μόνο για τις αμαρτίες μας, αλλά αναστήθηκε θριαμβευτικά, νικώντας ολοκληρωτικά το θάνατο (Ρωμ. 4:25). Η φαινομενική και λίγων στιγμών νίκη του θανάτου δεν ήταν δυνατή να κρατήσει τον Αρχηγό της ζωής.

Ο Ιησούς Χριστός αναστήθηκε από το θάνατο και βγήκε από το μνήμα με το ανθρώπινο, αλλά δοξασμένο σώμα Του. Η νίκη Του πάνω στο θάνατο είναι η μοναδική απόδειξη ότι ο θάνατος δεν έχει πια εξουσία επάνω μας. Όταν συνειδητά μετανοήσουμε για τις αμαρτίες μας, Τον ζητήσουμε και Τον δεχτούμε ως Κύριο και Σωτήρα μας, τότε ανασταινόμαστε μαζί Του σε μια νέα ζωή. Ο Κύριος είπε: «Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Εκείνος που πιστεύει σ’ Εμένα δεν θα πεθάνει ποτέ» (Ιωάν. 11:25).

Η ανάσταση του Ιησού Χριστού μετατρέπει τους συνειδητούς Χριστιανούς από τη ζωή αυτή, από νεκρούς σε ζωντανούς, από χαμένους σε παιδιά του Θεού (Λουκ. 15:24). Με τον Χριστό στη ζωή μας, νιώθουμε κάθε μέρα τη δύναμη της ανάστασής Του να ενεργεί στη ζωή μας και να μας οδηγεί στο δρόμο της θέωσης.

Ο άνθρωπος που συνειδητοποιεί το μοναδικό αυτό γεγονός της ιστορίας της ανθρωπότητας και ειλικρινά πιστεύει στο άδειο μνήμα και στον αναστημένο Κύριο Ιησού Χριστό, ζει μια νικηφόρα, ευτυχισμένη και γεμάτη με νόημα ζωή. Κάθε μέρα, η θεία χαρά πλημμυρίζει και γεμίζει τη ζωή του, γιατί ενώ ακόμα βρίσκεται στη γη, «ο Θεός τον έχει αναστήσει, τον έχει ζωοποιήσει και τον έχει καθίσει μαζί με τον Χριστό στον ουρανό» (Εφεσ. 2:4-6). Η προσωπική του ανάσταση τον έκανε παιδί του Θεού (Ιωάν. 1:12). Ελευθερωμένος από τα βάρη που κάνουν τη ζωή του αφόρητη, απολαμβάνει τη νέα ζωή (Πράξεις 3:19). Το Άγιο Πνεύμα που κατοικεί μέσα του, τον ελέγχει, τον οδηγεί και του χαρίζει μια πλούσια και άφθονη ζωή (Ιωάν.7:37-39). Όλες οι ανώτατες, όλες οι υπέροχες, όλες οι ουράνιες αρετές γεμίζουν τη ζωή του. Τα αγαθά και οι ευλογίες της ανάστασης του Χριστού: «η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η χρηστοήθεια, η αγαθοσύνη, η πίστη, η πραότητα και η εγκράτεια» (Γαλ. 5:22), γίνονται καθημερινά πλούσια βιώματα.

Η δύναμη που βγήκε και βγαίνει από το άδειο μνήμα είναι η μόνη δύναμη που χρειάζεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Θαμμένος στην ύλη, στη φθορά και στο άγχος που τον κάνουν χίλια κομμάτια, χρειάζεται απαραίτητα να ζητήσει ειλικρινά και ταπεινά, η δύναμη της ανάστασης να τον κάνει έναν ολοκληρωμένο και καινούργιο άνθρωπο.

Τι Σημαίνει για τον Άνθρωπο η Ανάσταση του Χριστού

Η Ανάσταση του Χριστού είναι το οντολογικό θεμέλιο της εκκλησίας. «Ει Χριστός ούκ εγήγερται, ματαία η πίστις ημών» (Α΄ Κορινθ. 15,17). Είναι όμως και ερμηνευτικό κλειδί της παγκόσμιας ιστορίας και της ζωής μας. Η σάρκωση του Λόγου του Θεού είναι η είσοδος του αιωνίου και αφθάρτου στην ιστορία. Σ’ ένα κόσμο που διαλύεται και σήπεται μέσα στη φθορά, εισβάλλει και εγκαθίσταται η αιωνιότητα, προσωποποιημένη στον Χριστό, ως δυνατότητα υπερβάσεως του θανάτου.

Η ανάσταση του Χριστού είναι οριστική νίκη πάνω στο θάνατο, όχι μόνο ως συνέχεια της βιολογικής ζωής, αλλά και ως αθανασία, συνέχεια δηλαδή της ζωής μέσα στη Θεία Αγάπη και Χάρη. Αυτό σημαίνει το «αιωνία η μνήμη», που ψάλλεται στα μνημόσυνα και στις κηδείες. Να μείνει ο νεκρός στην αιώνια μνήμη, δηλαδή αιώνια μέσα στη Χάρη του Θεού. Να είναι αιώνια με τον Θεό, όπως είπε ο Χριστός στον ευγνώμονα Ληστή: «Σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω» (Λουκ. 23,43). Χωρίς τον Χριστό ο θάνατος είναι φοβερός. Ο Χριστός όμως «δια του θανάτου, κατήργησε τον το κράτος έχοντα του θανάτου, τούτ’ έστι διάβολον» (Εβρ. 2,14). Διότι γνωρίζει ο διάβολος πως ο θάνατος δεν μπορεί να διακόψει ή να διαλύσει την εν Χριστώ ζωή και τη συνέχειά της μέσα στην άκτιστη Χάρη του Θεού, παρά μόνο τη βιολογική ζωή, στην ανάπτυξή της μέσα σ’ αυτόν τον φθαρτό και μάταιο κόσμο.

Η ζωή μας, και η βιολογική και η πνευματική, είναι τόσο ζωή, όσο ανήκει στον Χριστό. Και ανήκουμε στον Χριστό, όταν πεθάνουμε και αναστηθούμε μαζί Του. Το εκούσιο πάθος μας (άσκηση) και ο εκούσιος θάνατός μας με τον Χριστό, είναι ο μόνος δρόμος συνταφής και συναναστάσεως με τον Χριστό. Στο σημείο αυτό γίνεται αντιληπτό ότι ο Χριστιανισμός δεν είναι μία φιλοσοφία ή ιδεολογία, αλλά ζωή, με όλο το βάθος και το πλάτος του όρου. Είναι εμπειρία. Ή ζεις εν Χριστώ, σε ζωή διαρκούς μετανοίας, ή δεν είσαι του Χριστού.

π. Γεώρ. Μεταλληνός

Όσο ακούει ο άνθρωπος τον Θεό,

Τόσο κι ο Θεός ακούει την προσευχή του

Όσιος Παΐσιος

Ο Μάρτιος είναι ένας ξεχωριστός μήνας για εμάς τους Έλληνες. Η 25η Μαρτίου είναι η ημέρα που ενώνει τις δύο έννοιες, τον Χριστιανισμό και την Εθνική Παλιγγενεσία. Ίσως πιο πολύ τώρα, που όλο και περισσότερο συνδεόμαστε με τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς, είναι ανάγκη να τιμάμε και να γιορτάζουμε ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες.

Είναι γιορτή της Χριστιανοσύνης. Γιορτάζουμε και τιμάμε ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την ιερή εκείνη στιγμή που ο Θεός ανύψωσε την Παναγία μέχρι τον ουρανό. Την ευλόγησε και την αξίωσε να γίνει η πλατυτέρα των ουρανών, αυτή που θα κρατήσει στην αγκαλιά της τον Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό. Το “γεννηθήτω κατά το ρήμα σου” είναι η ήρεμη υπακοή της κόρης της Ναζαρέτ στο θέλημα του Θεού. Από εδώ αρχίζει το έργο της λύτρωσης του ανθρωπίνου γένους.

Ως Έλληνες γιορτάζουμε την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης εναντίον των Τούρκων κατακτητών, που για 400 χρόνια μας καταδυνάστευαν. Είναι μήνας ηρώων και γενναίων - μεγάλων ανδρών, που έπεσαν “για του Χριστού την πίστη την αγία και της Πατρίδος την ελευθερία”.

Οι Έλληνες αποδεικνύουν πως μέσα στην Ιστορία παραμένουν πάντα οι ίδιοι. Ο αγώνας αυτός ήθελε σύμμαχο τη δύναμη του πνεύματος, το πύρωμα της ψυχής και της καρδιάς του αγωνιστή.