Μάρτιος - Απρίλιος 2018
Το Πρόβλημα της Γλώσσας
Επειδή το πώς μιλάμε στους άλλους, καμιά φορά μπορεί να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα και να οδηγήσει και σε διακοπή σχέσεων και δεσμών ακόμη και με πολύ κοντινούς μας ανθρώπους, ας διαβάσουμε το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο Πορεία προς τον Ουρανό.
«Μην κολακεύης τους άλλους, αλλά να τους φέρεσαι με απλότητα, όπως στον εαυτό σου. Όπως τους φέρεσαι εξωτερικά, το ίδιο να αισθάνεσαι και εσωτερικά. Ό,τι τους λένε τα χείλη σου, αυτό να πιστεύη και η καρδιά σου.
Η κολακεία και η υποκρισία είναι γνωρίσματα μικρών ανθρώπων, που στις καρδιές τους ζει ο διάβολος και τους διδάσκει το ψέμα και την υποκρισία για την αποπλάνησή τους.
Μη συμπεριφέρεσαι, λοιπόν, στον πλησίον σου πονηρά και ύπουλα, για να μην παραχωρήσης τόπο της καρδιάς σου στον διάβολο και σε κατακτήση και σε κάνη δούλο του.
Να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός, ώστε να μη προσβάλλης κανέναν άνθρωπο, είτε με τα λόγια είτε με τα έργα σου, γιατί αυτό είναι πολύ βαρύ αμάρτημα. Όταν προσβάλλης τον άνθρωπο, είναι σαν να προσβάλλης τον Θεό, ο οποίος αγαπά τον άνθρωπο. Είναι αδύνατον η προσβολή προς τον συνάνθρωπό σου, να μην έχη σαν συνέπεια την προσβολή προς τον Θεόν. Όποιος αμαρτάνει κατά του πλάσματος, αμαρτάνει και κατά του Πλάστου.
Όπως καταλαβαίνεις, αυτό είναι φοβερό. Γι’ αυτό, αν τύχη να προσβάλης τον πλησίον σου, τρέξε αμέσως να του ζητήσεις με ταπείνωσι συγγνώμη, για να μην πέσης στην δικαία κρίσι του Θεού.
Δεν ωφελεί να περιεργάζεσαι τις πράξεις των άλλων. Η περιέργεια αυτή δίνει αφορμή για συκοφαντία, κατάκρισι και άλλα βαριά αμαρτήματα. Ποια ανάγκη υπάρχει να ασχολήσαι με τους άλλους; Εξέτασε και γνώρισε τον εαυτό σου.
Να ενθυμήσαι τις παλαιές σου αμαρτίες και να τις εξαλείφης με την μετάνοια και την συντριβή της καρδιάς, και έτσι δεν θα κοιτάς τι κάνουν οι άλλοι. Να παρατηρείς συχνά μέσα σου εξετάζοντας μήπως φωλιάζει εκεί κανένα ολέθριο κακό και θα βρης έτσι ικανοποίησι. Βέβαια δεν είναι δυνατή η ακριβής εξέτασις της καρδιάς μας, αλλά πάντως μπορούμε να ξέρουμε ότι μέσα της φωλιάζει κάθε κακία».
(«Πορεία προς τον Ουρανό», Τύχωνος του Ζαντόνσκ, σελ. 95,96)
Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2018
Οι Πειρασμοί
Οι πειρασμοί παραχωρούνται για να φανερωθούν τα κρυμμένα πάθη, να καταπολεμηθούν κι έτσι να θεραπευτεί η ψυχή. Είναι και αυτοί δείγμα του θείου ελέους. Γι’ αυτό άφησε με εμπιστοσύνη τον εαυτό σου στα χέρια του Θεού και ζήτησε τη βοήθειά Του, ώστε να σε δυναμώσει στον αγώνα σου. Η ελπίδα στον Θεό δεν οδηγεί ποτέ στην απελπισία. Οι πειρασμοί φέρνουν ταπεινοφροσύνη. Ο Θεός ξέρει την αντοχή του καθενός μας και παραχωρεί τους πειρασμούς κατά το μέτρο των δυνάμεών μας. Να φροντίζουμε όμως κι εμείς να είμαστε άγρυπνοι και προσεκτικοί, για να μη βάλουμε μόνοι μας τον εαυτό μας σε πειρασμό.
Εμπιστευθείτε στον Θεό –τον Αγαθό, τον Ισχυρό, τον Ζώντα– και Αυτός θα σας οδηγήσει στην ανάπαυση. Μετά τις δοκιμασίες ακολουθεί η πνευματική χαρά. Ο Κύριος παρακολουθεί όσους υπομένουν τις δοκιμασίες και τις θλίψεις για τη δική Του αγάπη. Μη λιποψυχείτε λοιπόν και μη δειλιάζετε.
Δεν θέλω να θλίβεσθε και να συγχύζεστε για όσα συμβαίνουν αντίθετα στη θέλησή σας, όσο δίκαιη κι αν είναι αυτή. Μια τέτοια θλίψη μαρτυρεί την ύπαρξη εγωισμού. Προσέχετε τον εγωισμό που κρύβεται κάτω από τη μορφή του δικαιώματος. Προσέχετε και την άκαιρη λύπη, που δημιουργείται ύστερα από έναν δίκαιο έλεγχο. Η υπερβολική θλίψη για όλα αυτά είναι του πειρασμού. Μια είναι η αληθινή θλίψη. Αυτή που δημιουργείται, όταν γνωρίσουμε καλά την άθλια κατάσταση της ψυχής μας. Όλες οι άλλες θλίψεις δεν έχουν καμιά σχέση με τη χάρη του Θεού.
Φροντίζετε να μην περιφρονείτε στην καρδιά σας τη χαρά του Αγίου Πνεύματος και να μην επιτρέπετε στον πονηρό να χύνει το φαρμάκι του. Προσέχετε! Προσέχετε, μήπως ο παράδεισος που υπάρχει μέσα σας μετατραπεί σε κόλαση.
Αγ. Νεκταρίου Πενταπόλεως, «ΔΙΔΑΧΕΣ»
Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2017
Μην απελπίζεσαι, ο Θεός ποτέ δεν θα σε αφήσει και δεν θα παύσει για την πίστη και το ζήλο σου να σε παρηγορεί στην προσευχή και να σε δυναμώνει.
Ο αόρατος και άυλος εχθρός μας, όταν κατορθώνει να παρασύρει τον άνθρωπο στην αμαρτία, κατά παραχώρηση του Θεού, αποκτά πρόσβαση στην καρδιά του. Εισέρχεται στην καρδιά σαν νικητής και κατοικεί εκεί μέχρι να τον διώξει ο άνθρωπος με δάκρυα και βαθιά μετάνοια. Και αφού κατοικήσει ο διάβολος στην καρδιά του ανθρώπου, του προκαλεί πολλή θλίψη, δεν τον αφήνει να υψωθεί στον Θεό, δεν αφήνει να ζεσταθεί η καρδιά του με πίστη, ελπίδα και αγάπη, αλλά τον ρίχνει στην απελπισία και τον κάνει να μισεί όλο τον κόσμο.
Μην απελπίζεσαι όταν σε μισούν, σε κακολογούν και σε βρίζουν. Σκέψου πόσο μισούσαν και κακολογούσαν τον Κύριο. Δείξε υπομονή και να μη χάνεις την ηρεμία σου.
Με ποιον τρόπο ο Κύριος θεραπεύει την ολιγοπιστία και την απελπισία; Αφήνει την καρδιά να δοκιμάσει τον πνευματικό θάνατο, που επέρχεται όταν δεν υπάρχει ελπίδα και πίστη. Με άλλα λόγια: επιτρέπει στο διάβολο να πληγώσει την καρδιά μας με ανυπόφορη θλίψη και στεναχώρια, τα οποία παραλύουν όλο τον άνθρωπο – και την ψυχή και το σώμα του. Και ξαφνικά, μετά την κοινωνία των Αχράντων Μυστηρίων ή μετά από θερμή προσευχή με δάκρυα, γεμίζει την καρδιά του ανθρώπου και του δίνει τη δική Του ζωή, το φως της πίστης και της ελπίδας, ειρήνη, ανακούφιση και ελευθερία.
Είναι πολύ καλό να μην πέφτουμε σε απόγνωση και να μην παύουμε να πιστεύουμε στο έλεος του Θεού μετά από την αμαρτία. Ο Θεός ελεεί τον αμαρτωλό που προσπαθεί να αποφύγει την αμαρτία, αλλά παρά ταύτα πέφτει συχνά στα δίχτυα του διαβόλου, και όμως δεν απελπίζεται και πιστεύει στο έλεός Του. Ο διάβολος με οποιονδήποτε τρόπο προσπαθεί να ρίξει τον άνθρωπο στην απόγνωση.
Δόξα Σοι, Κύριε, που με ελεείς…
(Πνευματικές Εμπειρίες και Συμβουλές, Αγ. Ιωαν. της Κροστάνδης, σελ. 54,55)
Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 2017
Η νοσταλγία του απωλεσθέντος παραδείσου δημιουργεί δάκρυα πικρά, πόνο δυνατό, πόνο που μπορεί όμως να θεραπεύσει τον αμαρτωλό. Και τότε έχουμε το παράδοξο, αντιφατικό και οξύμωρο: Υγεία στην ασθένεια! Με την κατάφαση του πόνου, όχι μαζοχιστικά, όχι παθητικά, όχι μοιρολατρικά, αλλά με βεβαία πίστη, μ’ επίγνωση, με υπομονή, ως θεϊκή δοκιμασία και παιδαγωγία και όχι ως τιμωρία, που επεξεργάζεται λύτρωση και σωτηρία. Γεννιέται έτσι ένας άλλος πόνος. Αγαπάς και πονάς, ταπεινώνεσαι και πονάς, υποχωρείς και πονάς. Πονάς όμως διαφορετικά, γλυκά, κερδοφόρα. Το ν’ αγαπάς αληθινά σημαίνει να θυσιάζεσαι. Αποτελεί μία ιδιαίτερα φιλόπονη εργασία, όπως και να ταπεινώνεσαι. Αγαπώντας, ενδυναμώνεσαι και χαίρεσαι. Έχεις μια βαθιά ικανοποίηση. Μιλώντας για «χαρμολύπη» και «χαροποιόνπένθος», κατά τις ωραίες εκφράσεις των νηπτικών κειμένων της Εκκλησίας μας, δεν παραδοξολογούμε. Ο πόνος και η συνειδητή κατάφαση σ’ αυτόν προσφέρει πολύτιμη γνώση, μεγάλη εμπειρία. Η εγνωσμένη παραδοχή της παθολογίας μας θα μας δώσει την υπέροχη και απαραίτητη για την πνευματική ανάβαση αυτογνωσία. Η γνήσια πνευματική ζωή είναι μία ηθελημένη απόσπαση από τον ψεύτικο εφησυχασμό της καλοπέρασης και η είσοδος σε μία καλή αγωνία και ήρεμη ανησυχία, όπως έλεγε ο μακαριστός Γέροντας Παΐσιος Αγιορείτης, από την επανάπαυση και τη νωχέλεια σε μία ζωή όλο ωραίες αλλαγές. Μία πορεία προς συνάντηση του πλησίον, που κι εκείνος αγωνιά, άγχεται, δυσκολεύεται, προβληματίζεται, βασανίζεται και πονά.
Ο πόνος λιχνίζει και τελειοποιεί τον άνθρωπο. Ο πόνος από τους άλλους δια πικρών λόγων και σκοτεινών έργων, συχνά είναι πιο σκληρός και από την ασθένεια και το πένθος. Πονά πολύ ο αταπείνωτος άνθρωπος όταν τον υποτιμούν, τον παρεξηγούν, τον μειώνουν, τον ειρωνεύονται, τον κουτσομπολεύουν, τον κατακρίνουν και τον συκοφαντούν. Οι συνεχώς κρίνοντες και κατακρίνοντες ασύστολα τους πάντες και τα πάντα δίχως καμιά περίσκεψη κι αιδώ, καταδικάζοντάς τους αναπολόγητα, αμαρτάνουν φοβερά και θέτουν μεγάλο βάρος πάνω τους. Πονούμε τους άλλους, αλλά πονάμε κι εμείς.
(Μον. Μωυσέως Αγιορ. «Το Αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας» σελ. 15,16)
Ιούλιος - Αύγουστος 2017
Η υπομονή, λοιπόν, στον πόνο και η προσευχητική καρτερία φέρει την επίσκεψη της θείας χάριτος. Ο έτσι καλοδεχούμενος πόνος καθαρίζει την ψυχή. Αποδεικνύουμε την αγάπη μας στον Χριστό, με την αγόγγυστη υπομονή στον πόνο. Ο πόνος είναι ένας σταυρός, πάνω στον οποίο σταυρώνουμε τα πάθη μας. Μέσα από αυτή την εκούσια σταύρωση, θ’ αναστηθεί ο αναγεννημένος εαυτός μας.
Ο άγιος Μάρκος ο Ασκητής τονίζει πως η υπομονή στους πόνους των θλίψεων δίνει αληθινή γνώση και μεγάλη ωφέλεια. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος συνεχίζοντας λέγει πως αυτή η υπομονή στους πειρασμούς θα στεφθεί από χαρά, στην οποία προκαταβολικά πρέπει να ελπίζουμε κατά την αδιάψευστη εντολή του Κυρίου.
Ο πόνος, αδελφοί μου, ταπεινώνει τον άνθρωπο. Μέσα από την αδυναμία του μπορεί ν’ αναζητήσει τη δύναμη στον Θεό και να την έχει. Αν θελήσει να τα βγάλει πέρα μόνος του θα ταλαιπωρηθεί αρκετά και θα πονέσει σίγουρα πιο πολύ. Είναι μια ευκαιρία, να υποχωρήσει ο ατομισμός, η αυταρέσκεια, η επικίνδυνη τάση για αυτοθέωση, που αποτελεί πονηρή ψευδαίσθηση αυτοδυναμίας και αυτοδικαιώσεως, κι έτσι να οδηγηθεί στη σωτήρια μετάνοια, αποφασιστικά και αμετάκλητα, γενναία και σταθερά, δίχως διλήμματα, οπισθοχωρήσεις και δαιμονοκίνητες αναβολές.
Ο πιστός παραδίδεται ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού. Λέγει κι εννοεί το «γενηθήτω το θέλημά Σου», της Κυριακής προσευχής. Η πίστη στον Θεό αποτελεί ένα διάφορο πόνο. Καλείται ο πιστός ν’ απαγκιστρωθεί από το «ίδιον θέλημα», το κοσμικό περιβάλλον, πρόσωπα και πράγματα αντίθετα, ιδέες και μέριμνες παγιδευτικές. Ο πιστός προσκαλείται να μεταποιήσει τα πάθη σε αρετές και να μεταμορφώσει τη ζωή του.
Ένας ζωντανός και δυνατός οργανισμός, όταν νοσεί κάνει υψηλό πυρετό. Κάτι δηλώνει. Ας αναζητήσουμε ως καλοί ιατροί την αιτία, την αφορμή, την προέλευση του ενοχλητικού πυρετού. Η πλούσια παράδοσή μας μας διδάσκει πως η κρίση του πόνου μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τα αντισώματα εκείνα που τελικά θα μας σώσουν. Η αντιμετώπιση του πόνου θέλει μεγάλη προσοχή και υπομονή.
«Το αληθινό νόημα του πόνου στη ζωή μας»
Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, σελ. 20