Σεπτέμβριος – Οκτώβριος 2022
Λίγα Λόγια, Φόρος Τιμής για την Μικρασιατική Καταστροφή
Λαός χωρίς παρελθόν είναι λαός χωρίς μέλλον. Το 2022 συμπληρώνονται 100 από την κορύφωση της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ας δούμε, λοιπόν, πολύ συνοπτικά την ιστορία.
Ο Ελληνισμός υπάρχει στη Μικρασία και στον Πόντο από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Από τότε, δηλαδή, που Αιολείς και Ίωνες άρχισαν να χτίζουν απέναντι τη Μίλητο, την Έφεσο, τη Σμύρνη, την Αρτάκη, την Κύζικο, κ.λπ. Εκεί έζησαν και διέπρεψαν: ο Ηράκλειτος, ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης, ο Ξενοφάνης, ο Ηρόδοτος.
Από το 1908 οι εθνικιστές Νεότουρκοι άρχισαν τον αγώνα εναντίον των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων. Οι σφαγές και τα πογκρόμ εναντίον του Ελληνισμού της Μικρασίας και του Πόντου (το 1916), καθώς και κατά των Αρμενίων, είχαν στόχο την εκκαθάριση μη τουρκικών πληθυσμών στην περιοχή του Αιγαίου.
Η βίαιη καταστροφή τους έχει χαρακτηριστεί Γενοκτονία με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ενώ η ίδια η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει με ομόφωνες αποφάσεις της Βουλής το ιστορικό γεγονός θεσπίζοντας δύο Ημέρες Μνήμης για τη Γενοκτονία: Η 19 Μαΐου για τον Πόντο και η 14 Σεπτεμβρίου για το σύνολο της Μικράς Ασίας, ημέρα πυρπόλησης της Σμύρνης το 1922. Με την καταστροφή της Σμύρνης ολοκληρώθηκε η γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών, που είχε αποφασίσει επισήμως η νεοτουρκική κυβέρνηση μέσω του Κομιτάτου «Ένωση και Πρόοδος», το 1911.
Ο Τζωρτζ Χόρτον, Αμερικανός φιλόλογος και διπλωμάτης, πρόξενος των ΗΠΑ στην Σμύρνη (1911-1917), στο βιβλίο του «Η κατάρα της Ασίας», εκφράζει την πίκρα του για τα δραματικά γεγονότα που έγιναν «χωρίς καμία διαμαρτυρία από καμία πολιτισμένη κυβέρνηση». Χαρακτηριστικά αναφέρει: Η τελευταία εικόνα της άτυχης Σμύρνης χαράχτηκε για πάντα στη μνήμη μου: τεράστια σύννεφα καπνού να ανεβαίνουν ψηλά, ως τον ουρανό, αμέτρητα πλήθη προσφύγων να συνωστίζονται στη στενή προκυμαία και ένας πάνοπλος και παντοδύναμος πολεμικός στόλος να παρακολουθεί αμέτοχος –από πολύ κοντά– όσα συνέβαιναν.
Όταν το αντιτορπιλικό μας απομακρύνθηκε και άρχισε να νυχτώνει, έβλεπα τις φλόγες να απλώνονται σε μια τεράστια έκταση και να γίνονται όλο και πιο έντονες, ασκώντας μια σατανική γοητεία. Οι ιστορικοί και οι αρχαιολόγοι λένε ότι μόνο ένα προηγούμενο υπάρχει σε βαρβαρότητα: η καταστροφή της Καρχηδόνας από τους Ρωμαίους.
Η περίοδος εκείνη είχε βρει τους Έλληνες σε διχασμό. Τουλάχιστον αυτό ας μας μείνει βαθιά μέσα μας: να επιδιώκουμε να είμαστε μονιασμένοι, κάτι που μπορούμε να πετύχουμε, εν αντιθέσει με την αναμενόμενη βοήθεια συμμάχων, που κατά τους ανταποκριτές της εποχής εκείνης, όπως και ο Τζ. Χόρτον, μας είχαν εγκαταλείψει, παρακολουθώντας με απάθεια την καταστροφή μας. Και αυτό το μονιασμένοι, είναι το θεμέλιο της χριστιανικής ζωής, καθώς ο ίδιος ο Θεάνθρωπος είπε στην αρχιερατική του προσευχή προς τον Πατέρα Θεό: «Πάτερ, οὓς δέδωκάς μοι, θέλω ἵνα ὅπου εἰμὶ ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσι μετ᾿ ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμὴν ἣν δέδωκάς μοι, ὅτι ἠγάπησάς με πρὸ καταβολῆς κόσμου» (Ιω. 17: 24), δηλαδή, Πάτερ, θέλω εκείνοι τους οποίους μου έχεις δώσει, να είναι μαζί μου όπου είμαι εγώ.